Browsing by Author "Turhan, Çiğdem"

Now showing 1 - 20 of 30

A Comprehensive Assessment Plan for Accreditation in Engineering Education: A Case Study in Turkey
(International Journal of Engineering Education, 2015) Turhan, Çiğdem; Şengül, Gökhan; Koyuncu, Murat; Information Systems Engineering; Software Engineering; Computer Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
This paper describes the procedure followed by Computer Engineering and Software Engineering programs at Atilim University, Ankara, Turkey, which led to the granting of five years of accreditation by MUDEK, the local accreditation body authorized by The European Network for Accreditation of Engineering Education (ENAEE) to award the EUR ACE label, and a full member signatory ofWashington Accord of International Engineering Alliance (IEA). It explains the organizational structure established for preparation, determination and measurement of the educational objectives, program outcomes, course outcomes, and the continuous improvement cycle carried out during the preparation period. The aim of the paper is to share methods and experiences which may be beneficial for the other programs that are intended for accreditation.
Anlamsal Ağ için Türkçe Doğal Dil İşleme Arayüzü: Türk Üniversiteleri Üzerine Örnek Çalışma
(2008) Yılmaz, Ekrem Çağlar; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; Information Systems Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Kullanıcı internet aracılığı ile hedeflediği bilgiye ulaşmak istediği zaman, ağ'da bulunan hiçbir yapıya uymayan milyonlarca farklı bilgi problem yaratmaktadır. İnternetteki mevcut akımlardan biri olan Anlamsal Ağ teknolojisi, bilginin yanı sıra bilgi hakkında bilgiyi içermesi sebebiyle, bilgileri makine-okunabilir formatta saklamaktadır. Anlamsal Ağ teknolojisinin amacı, bilgiye arama motoru vasıtasıyla ulaşmak isteyen kullanıcılara kolaylık sağlamaktır. Anlamsal Ağ teknolojisi popülerlik kazandıkça, Doğal Dil İşleme Arayüzleri yeniden popüler olmaya başlamıştır. Çünkü Doğal Dil İşleme Arayüzleri ile kullanıcılar sorularını anadillerinde sorarak bilgi araştırması yaparken kendilerini daha iyi ifade edebilmektedirler.Bu tez çalışması kapsamında, bir Anlamsal Ağ için Doğal Dil Arayüzü prototipi geliştirilmiş ve sistem oluşturulurken karşılaşılan sorunların belirlenmesi ve bu sorunlar için muhtemel çözüm önerilerinin oluşturulması amaçlanmıştır. Geliştirilen sistemin içeriğinde Türk Üniversiteleri hakkında bilgiler bulunmaktadır ve bu bilgiler bilgisayar okur-yazarlığı başlangıç seviyesinde olan lise öğrencileri ve üniversite adayları hedef alınarak seçilmiştir. Sistem, kullanıcılar üzerinde test edilmiş ve sonuçlar değerlendirilmiştir.
Anlamsal Ağ Uygulamarı için Yarı-otomatik Bilgi Edinme Sistemi
(2008) Uluç, Fuat Önder; Çağıltay, Nergis E.; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
İnternet ile ulaşılabilen bilgi ve doküman miktarının sınır tanımaz şekilde büyümesi, belirli bir doküman veya bilgiye ulaşabilmeyi gittikçe zorlaştırmaktadır ve yakın gelecekte neredeyse imkansız hale getirecektir. Mevcut standart araçlar karşılaşılan ve pratik olarak sonsuz sayılabilecek listedeki bilgi ve dokümanları tasnif edebilecek yetenekte değildirler. Bu nedenle, gerekli bilgi ve dokümanlara ulaşabilmeyi kolaylaştıracak mevcut çözüm olarak Anlamsal Ağ kavramı ön plana çıkmaktadır. Bu durumun doğal sonucu olarak, otomatik veya yarı otomatik bilgi edinme yöntemleri geliştirilmektedir.Bu tez çalışması kapsamında, Anlamsal Ağ için yarı otomatik bir bilgi edinme sistemi geliştirilmiş ve benzer bir sistem oluştururken karşılaşılan sorunların belirlenmesi ve bu sorunlar için muhtemel çözüm önerilerinin oluşturulması amaçlanmıştır. Geliştirilen bilgi edinme sisteminin alanı belirli bir kapsam ile sınırlı değildir; kullanıcı, sistemi istenen konuda bilgi edinebilmek için yönlendirebilecektir. Sistem, üniversitelerin web siteleri üzerinde test edilmiş ve sonuçlar değerlendirilmiştir.
Anlamsal Ağ Uygulaması: Ontolojide Odaklı Yemek Tarifi Sorgulaması
(2005) Kalem, Güler; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
ÖZET DİL İSTATİSTİKLERİ KULLANILARAK SÜTUN YERDEĞİŞTİRMELİ ŞİFRELEME ÇÖZÜMLEMESİ YILMAZ, Evren Gökhan Yüksek Lisans Bitirme Projesi, Uluslararası Bilgisayar Enstitüsü, Bitirme Proje Yöneticisi: Prof. Dr. Mehmet Emin DALKILIÇ Eylül 2004, 30 sayfa Bu projede, sütun yerdeğiştirmeli şifreleme yöntemi ile şifrelenmiş metnin, o metine kaynak olan dilin üciti harf istatistikleri kullanılarak çözümlemesi mcelenmiştir. Şifreli metinlerin çözümlenmesi için mevcut yöntemler incelenmiş, geliştirilen algoritmalar bilgisayar ortamında programlanmış ve kullanıcı etkileşimi ile güçlendirilmiştir. Proje kapsamında kaynak dil olarak Türkçe ve İngilizce kullanılmıştır. Geliştirilen program, metin uzunluğu 50-500, anahtar uzunluğu 5-16 karakter arasında değişen 40 İngilizce ve 40 Türkçe şifreli metnin üzerinde test edilmiş, İngilizce için % 97.5 ve Türkçe için % 97.5 başaran elde edilmiştir. Yine dil istatistiklerinden ve elde edilen test sonuçlarından yararlanılarak, yerdeğiştirmeli şifreleme çözümlemesi için otomatik olarak anahtar uzunluğu tahmin eden bir algoritma geliştirilmiş ve programa entegre edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Sütun yerdeğiştirmeli şifreleme yöteminin çözümlemesi, dil istatistikleri, ikili harf sıklık bilgileri, otomatik anahtar uzunluğu tahmini.
Armonize mal tanımı ve kodlama sistemi için doğal dil işleme kullanarak ontoloji oluşturulması
(2016) Fal, Funda Akgür; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Dünya Gümrük Örgütü (DGÖ) gümrük idarelerinin etkinliğini ve verimliliğini artırmayı hedef edinmiş hükümetler arası bir kuruluştur. DGÖ dış ticaret için ortak bir kod sistemi sağlamaktadır. Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (Armonize Sistem-AS) diye adlandırılan bu sistem, 5000 farklı kod numarası içeren uluslararası bir ticari sınıflandırma sistemidir. Sistem uzman ya da uzman olmayan gümrük memurları ve ticaret yapmak isteyen insanlar tarafından kullanılmaktadır. Mevcut sistemin temel sorunu; AS kodu tespiti işlemlerinin ancak konu uzmanları tarafından yapılabilmesi ve uzamn olmayan kişilerce yapılamamasıdır. Ontolojiler semantik yapıyı gösteren güçlü araçlardır. Büyük ölçekli ontolojilerin yapılandırılması zor ve zaman alıcıdır. Doğal Dil İşleme (DDİ) kullanımı ontolojileri oluşturmak için etkili bir yoldur. Bu çalışmada, ana amaç AS kodları için Türkçe doğal dil işleme yapılarak ontoloji oluşturmaktır. Oluşturulan ontolojinin AS kodlarının tespit edilmesinde üç hayati fayda sağlaması beklenmektedir. Oluşturulan ontolojide AS kodları ürünlerin tariflerinden yola çıkarak tanımlanmış, böylece uzman olmayan kişilerin Türkçe kullanarak AS kodlarını tespit etmeleri sağlanmıştır. İkinci olarak, sistemi bir ontoloji üzerine kurmak ontolojilerin doğal yapıları sayesinde, ürünler ve aralarındaki ilişkilerin tanımlanmasıyla sistemin esneklik ve düşük maliyet ile çalışmasını sağlamaktadır. Son olarak, literatürde, Türk gümrüklerinde kullanılan böyle bir arama sistemi bulunmamaktadır. Bu tez, ontoloji oluşturma ve Türkçe dil işleme kullanarak aramada yeni bir bakış açısı sağlarken, oldukça kullanışlı yeni bir metod ve esnek bir arama sistemi yaklaşımı sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ontoloji, Doğal Dil İşleme, Protégé, Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistem
Bulut Servis Sağlayıcılarının Değerlendirilmesi için Kullanıcı Güven Modeli
(2017) İnceler, Deniz Koray; Bostan, Atila; Turhan, Çiğdem; Computer Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Bu tezde, bulut hizmet servisleri ve dağıtım modelleriyle çeşitli bulut servis sağlayıcılarının güven değerlendirmesi metrik geliştirmeye dalayalı olarak bulut bilişim ortamına olan güvenin bulut kullanıcıları açısından incelenmektedir. Bu tezde sunulan çözüm, güvenin değerlendirilmesinin hem teknik hem de teknik olmayan yaklaşımların birlikte işlev görmesi gerektiğini göstermek için her iki yaklaşımı da kapsayan yeni çözüm yaklaşımını değerlendirmektedir. Sonuç olarak, ölçek metrikleri ve alt bölümleri oluşturulmuş ve güvenin uzman bakış açısına yaklaşmak için anket verilerini temel alarak ince ayarlamalar ve düzenlemeler uygulanmıştır. Bu yöntem, ölçeğin metriklerini kullanarak bulut servis sağlayıcılarının güvenilirliğini değerlendirmektedir. Bu çalışma sonucunda geliştirilen metriğin güvenirlik testlerinde sonuç %95 olarak tespit edilmiştir. Bu güvenirlik test sonuçları, ölçeğin güven değerlendirmesinde yeterli güven seviyesinde kullanılabileceğine işaret etmektedir.
A Combined Approach of Clustering and Association Rule Mining for Customer Profiling in Video on Demand Services
(2020) Güney, Sinem; Turhan, Çiğdem; Peker, Serhat; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Günümüzde IPTV (İnternet Protokol Televizyonu) hizmet sağlayıcıları, daha fazla gelir elde etmek için yaptıkları iş girişimlerinin bir parçası olarak VoD (İsteğe Bağlı Video) hizmetleri sunmaktadır. Bunu yapmak için müşteri davranışları ve beklentileri hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Kullanıcılarla ilgili bu tür bilgiler CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi) sistemlerinde saklanır. Bu çerçevede, bu çalışma VoD hizmetlerindeki müşterileri kümeleme ve dernek kuralı madenciliği teknikleri uygulayarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. LRFMP (Uzunluk, Yenilik, Frekans, Parasal ve Periyodiklik) modeli, müşteri davranışlarını bulmak için uygulanır ve k-küme algoritmaları kümelerin ve müşteri profillerinin belirlenmesini sağlar. Sonuç olarak, dört farklı müşteri grubu, 'tüketen ve en değerli', 'daha az tüketen ve daha az değerli', 'daha az tüketen ama sadık' ve 'ne sadık ne de değerli' olarak tanımlanır. Bu çalışma için önemli bir bilgi kaynağı, abonelerin içerik kategorisi ve kiralama tercihleriyle ilgili olarak içerik türü veya türüdür. Bu amaçla, müşterilerin potansiyel kiralarını tahmin etmek için ilişkilendirme kuralı algoritması (Apriori) kullanılır. Bu çalışmada, IPTV hizmet sağlayıcılarının hassas müşteri davranışlarına ve tercihlerine daha fazla ışık tutması için birleşik bir yaklaşım yararlı olacaktır, bu da müşteri memnuniyetini artırmak ve uzun vadede gelirleri artırmak için her bir abone kategorisi için daha hedefli pazarlama stratejileri oluşturulmasına izin verir.
Derin Öğrenme ve Anlamsal Ağ Teknolojilerini Kullanarak Görüntü Açıklaması
(2021) Sezen, Arda; Turhan, Çiğdem; Şengül, Gökhan; Computer Engineering; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Bu tezde, görüntü açıklama alanında görüntü tanımı çıkarımını içeren bilişsel görev için hibrit bir çözüm önerilmektedir. Sinir Ağları ile ilgili önceki çalışmalar çoğunlukla doğru etiketleri seçmeye ve/veya bir resmi tasvir etmek için ilgili etiketlerin sayısını artırmaya odaklandı. Ancak, bir resmi tanımlamak için bir dizi ilgili etiket oluşturmak ve bu resmi cümleler yoluyla tasvir etmek yapısal, sözdizimsel ve anlamsal olarak tamamen farklı olgulardır. Bu çalışmada spor alanındaki görüntülerin kontrollü bir ortamda doğal dil tanımlarını oluşturan bir çerçeve sunulmaktadır. Yaklaşımımız, görüntülerin cümle açıklamalarını oluşturmak için Yapay Zeka ve Ontolojilerden yararlanmaktadır. Geliştirilen çerçeve, derin öğrenme modellerinin ve ontoloji sınıflarının örneklerinden türetilen hizalı açıklama sonuçlarının yeni bir kombinasyonunu sunmaktadır.
Doğal Dil İşleme ile Arapça ve İngilizcede Duygu Analizi
(2024) Aljamel, Yousra Alhadı; Turhan, Çiğdem; Topallı, Damla; Information Systems Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Bu çalışmada, denetimli makine öğrenimi yaklaşımını kullanarak İngilizce ve Arapça duygu analizi sorununu ele alıyoruz ve bu kapsamda şu genel adımları izliyoruz: veri toplama, işleme, özellik çıkarma ve duygu sınıflandırma. Çalışmada SemEval18: görev task 1'in İngilizce ve Arapça iki versiyonu ve ArabicNewsHeadline veri seti olmak üzere üç veri seti kullanıldı. Bu very setlerine toplamda 7 makine öğrenme algoritması uygulandı: NB, SVM, KNN, RFC, LGR, QDA ve SGD.
Doğal Dil İşleme Kullanarak Türkçe Yazılım Gereksinimlerinden Sınıf Diyagramları Oluşturma
(2021) Demir, Fatih; Turhan, Çiğdem; Yazıcı, Ali; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Yazılım mühendisliğinde, gereksinimlerini karşılayacak bir yazılım tasarlamak zorlu bir görevdir. Bu zor görevde, yazılım mühendislerine yardımcı olması için, literatürde yazılım gereksinimlerinden otomatik olarak sınıf diyagramı üreten çokça sistem önerilmiştir. Fakat bu çalışmaların çoğu İngilizce yazılım gereksinimleri içindir ve Türkçe yazılım gereksinimleri için bu tür çalışmalar çok azdır. Bu çalışmada, Türkçe yazılım gereksinimlerinden otomatik olarak UML sınıf diyagramı üreten bir sistem önerilmiştir. Bu sistem, ilk olarak, doğal dil işleme araçlarını, özellikle de bağımlılık çözümleyici aracını kullanarak, yazılım gereksinimlerini çözümler. Sonra, bu çözümleme sonucu kural bazlı bir sistem tarafından işlenir ve sınıflar, sınıfların nitelik ve metotları ve sınıflar arası ilişkiler ayıklanır. Ayıklanan ögeler görselleştirme aracı ile sınıf diyagramına dönüştürülür. Sistemin başarım değerlendirmesi yapıldığında umut vadeden sonuçlar alınmıştır. Bundan dolayı da Türkçe yazılım gereksinimlerinden doğal dil işleme araçları, özellikle de bağımlılık çözümleyici, kullanılarak sınıf diyagramlarının üretilebileceği sonucuna varılmıştır.
Down syndrome'lu hastalar için bir bilgi sistemi çerçevesi tasarımı
(2019) Tameemı, Haıtham Latıf Hassan Al; Erkan, Turan Erman; Turhan, Çiğdem; Industrial Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Bu çalışmada Down sendromlu bireyler için yeni bir sistem çerçevesi tasarlanmıştır. Bu çerçevenin arkasındaki fikir, bilgi teknolojisilerine daha fazla kaynak tahsis etmek suretiyle, Down Sendromlu Bilgi Sistemi (DSIS) olarak adlandırılan ve Down sendromlu bireylerin sağlık durumunun iyileştirilmesine katkıda bulunacak bir uzaktan izleme sisteminin geliştirilmesini sağlamaktır. Bu çerçevenin, geliştiricilere önerilen sistemi gelecekte uygulama konusunda rehberlik etmesi amaçlanmaktadır. Bu tezin temel amacı, önerilen çerçevenin geliştiricilerin bir DSIS tasarlamalarını destekleyebileceği sorusuna cevap vermektir. Bu soruyu cevaplamak için, şu soruları yanıtlamak gerekir. 1) Önerilen sistem son kullanıcının ihtiyaçlarını karşılayabilir mi? 2) Önerilen sistem sağlık alanında BT'ye yatırım yapabilir mi? 3) Önerilen sistem geliştirici tarafından uygulanabilir mi? 4) Yeni önerilen ve mevcut sistem arasındaki avantajlar nelerdir? İlgili çalışmalar araştırılmış ve Down Sendromlu insanlar için sağlık hizmetlerinde BT yatırımında bir eksiklik olduğu görülmüştür. Bu eksiklik, bu tezin ana motivasyonlarından biridir. Bunlara ek olarak, Sistem Geliştirme Yaşam Döngüsü yaklaşımının (SGYD) ilk üç adımı bu çerçevenin metodolojisini belirlemede büyük rol oynamıştır. Soru 1 ve 2, sunulan analizlerde adreslenmiştir. 3. ve 4. sorular ise, uygulamayı sağlamak için önerilen sistemi görselleştirerek yanıtlanmıştır. Bu tezin sınırlamaları; 1) Önerilen sistem sadece Down sendrom alanında uygulanır. 2) Anket sonuçlarını analiz etmek için istatistiksel metot olarak korelasyon fonksiyonları kullanılmıştır. 3) Bu çerçeveyi tasarlamak için ilk üç SGYD adımı kullanılmıştır. 4) Son olarak, Irak dahil sadece bazı Arap ülkelerinden gelen geri bildirimlerin toplanması ve önceki çalışmalar için dergilere ve konferanslara bağımlı olmakla ilgili kısıtlamalar bulunmaktadır. Bu tezde sunulan çerçevenin, geliştiricilerin Down sendrom'lu hastalar için bir izleme sistemi oluşturması, Down sendromlu hastalarından sorumlu bireyleri bu sisteme dahil ederek bir melez sistem geliştirilmesi ve Down sendromlu bireylerin sağlık durumunun iyileştirmesi için bir yönlendirme rehberi olarak kullanılması amacıyla katkı sağlaması beklenmektedir.
E-devlet Olgunluk Modeli için Özgün Bir Yaklaşım
(2024) Okan, Aylin Akça; Turhan, Çiğdem; Yazıcı, Ali; Information Systems Engineering; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Bu tez, e-devlet olgunluğunun yeni geliştirilen bir model olan Bütünsel e-Devlet Olgunluk Modeli (Holistic e-Government Maturity Model - HeGMM) aracılığıyla değerlendirilmesine yönelik bir çerçeve sunmaktadır. Araştırma, mevcut e-devlet olgunluk modellerindeki önemli boşlukları, özellikle bunların esneklik eksikliğini, çok perspektifli ancak yetersiz yaklaşımları ve evrensel olarak uygulanabilir veya kolayca erişilemeyen göstergeleri ele almaktadır. Önerilen HeGMM, e-devlet girişimlerinin değerlendirilmesi için incelikli ve sağlam bir çerçeve sağlayarak teknolojik, sosyal, idari ve mali yönler de dahil olmak üzere birçok boyutu entegre etmektedir. ITU, Birleşmiş Milletler, OECD ve Dünya Bankası gibi uluslararası kurumların verilerinden yararlanan model, ülkelerdeki yerel ve merkezi yönetimlere uyarlanabilen kapsamlı ve objektif bir değerlendirme sağlamaktadır. Temel hedefler arasında, mevcut e-devlet modellerinin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek için sentezleme, güvenilir ve karşılaştırılabilir göstergeler geliştirme ve teknolojik ve yönetişim gelişmelerini içeren bir model formüle etmek yer almaktadır. Model, kapsamlı veri analizi ve endeksleri gibi yerleşik ölçütlerle karşılaştırma yoluyla doğrulanmaktadır. Araştırma, teknolojik yeniliklere ve gelişen yönetişim uygulamalarına ayak uydurmak için dinamik ve uyarlanabilir bir modelin öneminin altını çizmektedir. HeGMM böylelikle dijital çağda daha etkili, verimli ve kapsayıcı kamu hizmeti sunumuna katkıda bulunarak, e-devlet girişimlerini uygulamak veya geliştirmek isteyen hükümetler için bir referans noktası olmayı amaçlamaktadır.
Elektronik Tablo İşlevlerinin Otomatik Üretimi
(2023) Tekin, Özge; Turhan, Çiğdem; Yazıcı, Ali; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Elektronik tablo kullanımının artışıyla birlikte, bu tablolardaki işlevlerin sayısında da önemli bir artış yaşandı. Artan işlev sayısı, uzman kullanıcıların bile işlev yazarken zorluklarla karşılaşmasına yol açmaktadır. İşlevleri araştırıp kullanmanın zaman alıcı bir süreç olması, düz metin bilgi istemlerinden otomatik olarak işlev üretebilen yazılımlara olan talebin artmasına neden olmuştur. Ancak bu alandaki araştırma çabalarının halen yetersiz olması önemli bir boşluğu işaret etmektedir. Bu çalışma, Türkçe metinlerden otomatik olarak işlevler üreten ve tüm süreci otomatikleştirmek için Microsoft Excel'e entegre edilebilen bir yazılım önererek araştırma açığını gidermeyi amaçlamaktadır. Çalışmaya, kullanıcıların kısa ve öz istemler kullanarak kolayca tanımlayabilecekleri 26 fonksiyon seçilerek dahil edilmiştir. Bu işlevleri eşlemek için, anahtar-değer çiftleri biçiminde bir sözlük oluşturuldu; burada işlevler anahtarları ve her işlevin benzersiz anahtar sözcükleri de değerleri oluşturmaktadır. Her bir fonksiyon analiz edilip yapısal benzerlikler sergileyen fonksiyonlar sistematik olarak kümelendi, böylece ortak algoritmalar geliştirildi. Bu algoritmalar, bilgi istem metinlerinden bağımsız değişkenleri ayıklayabilmek için düzenli ifadeler kullanır ve işlev yapısını tamamlar. Sistemin değerlendirilmesi için 150 adet metin bilgi istemi ve bunlara karşılık gelen fonksiyonların bulunduğu bir veri seti oluşturulmuştur. Sistem veritabanındaki tüm istemlerle çalıştırıldığında, %94 başarı oranı vermektedir.
Genel Amaçlı Ontoloji Oluşturma Aracı: İş Sektörlerine Yönelik Uygulama
(2017) Yılmaz, Ekrem Çağlar; Turhan, Çiğdem; Güray, Cenk; Software Engineering; Information Systems Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Ağ üzerinde bilgi aramak için, makinelerin milyarlarca sayıda olan düzensiz ve yapısız dökümanı araştırması gerekmektedir. Bu problemi çözmek için ağ üzerindeki veriler yeniden yapılandırılmalıdır. Bu probleme getirilecek çözümlerden bir tanesi de yapılandırılmış ve anlamlandırılmış veri yapısı sunan Anlamsal Ağ teknolojisidir. Anlamsal ağ, makine-okunabilir ve anlamsal olarak tanımlı bilgiyi sunabilmek için ontolojileri kullanmaktadır. Ontoloji oluşturmak, revize etmek ve yapılandırmak için kullanılan mevcut ontoloji biçimleyicileri uzmanlık gerektirmektedir. Bu çalışma ile, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişiler için genel amaçlı kullanılabilen ontoloji oluşturma aracı geliştirilmiştir. Araç, adım adım ilerleyen kullanıcı arayüzü ile, kullanıcıları yönlendirerek kendi alanlarına özgü ontolojileri oluşturmalarını sağlamaktadır. Amaç, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişilerin, kendi alanlarına uygun ontolojileri oluşturup, mevcut çalıştıkları firma içi veya iş sektörleri arasında makine-okunabilir şekilde bilgi paylaşımı yapabilmeleridir. Araç, farklı iş sektörlerinden farklı sürede çalışma deneyimine sahip kişiler tarafından test edilmiştir. İstatistiksel olarak uygun yöntemler ile değerlendirilen sonuçlar göstermektedir ki; teste katılan kişiler ortalama ve üzerinde memnuniyet bildirmişlerdir ve kendi alanlarında ontoloji oluşturabilmişlerdir.
Görme Engelli Hastalar için Akıllı Bir Hastane Navigasyon ve Rehberlik Sistemi
(2016) Kahraman, Mustafa; Turhan, Çiğdem; Bostan, Atila; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Görme engellilerin dolaşımının sağlanması ve iç mekanların karmaşıklığını öğrenmelerine gerek kalmadan topluma dahil olabilmeleri için karmaşık ortamlarda akıllı yönlendirme sistemleri kritiktir. Görünmez Gözler (Invisible Eyes) isimli sistemimiz, görme engelliler için akıllı rehberlik ve yönlendirme yapmaktadır. Sistem, bina içi yönlendirme için prosedürlerin ugulanmasının şart olduğu karmaşık ortam olarak hastaneleri hedeflemektedir. Kullanıcılar, kendileri için tasarımlanmış özel kullanıcı arayüzlerini kullanarak amaçlarını girebilmekte ve girdikleri amaçlar doğrultusunda da sistem hedef noktalarını hesaplamaktadır. Gezgin satıcı problemi adapte edilmiştir ve en uygun rota hesaplaması yapılarak kullanıcıya gerçek zamanlı yönlendirme komutları verilmektedir. Sistemi değerlendirmek için hastaneyi temsilen bir test ortamı hazırlanmıştır ve sonuçların da gösterdiği üzere akıllı amaç seçme ve hedef noktalarını belirleme mekanizması kullanıcılar tarafından kabul edilmiş ve etkili bulunmuştur.
Görme Engellilerin Yönlerini Bulmasında Kullanılmak Üzere Bir Yön Bulma Algoritma Uygulaması
(2007) Kılınçarslan, Mustafa; Çağıltay, Nergiz Ercil; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Görme engelli bireyler için hayatlarını normal bir birey gibi idare etmek her zaman bir problem olmaktadır. İşe ya da okula gitmek veya alışveriş yapmak gibi engelli olmayan bireyler için çok basit olan işler, görme engelli bireyler için sorun oluşturabilmektedir. Görme engelli bireyleri bu sınırlardan kurtarıp yaşamlarını daha kolay hale getirmek için yapılmış çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Ancak yapılan bu çalışmalar bireylerin normal yaşama entegrasyonu aşamasında yeterli ve etkin çözümler oluşturamamaktadır. Bu tezde, görme engelli bireylerin yönlendirilmesi probleminde kullanılmak üzere, A* yön bulma algoritmasının uygulandığı bir yardımcı uygulama geliştirilmiştir. Geliştirilen sistem, bir alışveriş merkezi olarak hazırlanan bir laboratuvarda bir durum çalışması olarak test edilmiştir. Testler için laboratuvar ortamında toplanan verilerin kullanılması ile gerçekleştirilen benzetimler esas alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Yön Bulma Algoritması, A* Algoritması, Görme Engelli Yönlendirmesi
Görüntülerden Bilgi Elde Etmek İçin Görüntü Açıklama Çalışmalarının Sistematik Haritalandırma İncelemesi
(2020) Sezen, Arda; Turhan, Çiğdem; Computer Engineering; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Çeşitli görüntü türlerinden görüntü meta verilerini elde etmeyi, işlemeyi ve anlamlı sonuçlar çıkarmayı amaçlayan görüntü açıklaması kavramı, bilgi toplumunda görüntülerden bilgi edinme konusunda daha kritik hale gelmiştir. Bu konuda literatürde önerilen birçok yaklaşım vardır, ancak en uygun olanı seçmek kolay değildir. Bu çalışmada, görüntü açıklamalarındaki kilit yaklaşımlar, kapsamlı bir literatür taraması ve sistematik haritalama yoluyla incelenmiştir. Çalışmamızın yeniliği, literatürdeki görüntü açıklama çalışmalarını araştırmak, haritalamak ve analiz etmek ve seçilen çalışmaları sınıflandırmak, araştırma boşluklarını ortaya çıkarmak ve bu makalede sunulan araştırma soruları için görsel özet hazırlamak adına ilk denemeyi temsil etmesidir. Literatürde, ilgi alanını farklı açılardan araştırmak için sistematik haritalama yaklaşımı önerilmektedir. Bu amaçla, tespit edilen toplam 404 çalışma içerisinden 95 çalışma seçilmiştir. Alandaki literatürün incelenmesi, mevcut yöntemlerin / tekniklerin, araçların, metriklerin, süreçlerin veya diğer teknik yaklaşımların kendi başlarına eksiksiz bir çözüm üretmek için yeterli olmadığını göstermektedir. Önerilen teknikleri birleştirerek ve disiplinlerarası yaklaşımları dikkate alarak yeni çözümler üretmenin gerekliliği de önerilmiştir.
İngilizce?den Türkçe?ye Senkronize Yapısal Sıra Ağaç Yapısı ile Örnek Tabanlı Otomatik Çeviri
(2007) Öztürk, N. Deniz; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
Örnek tabanlı otomatik çeviri sistemleri daha önce yapılmıs olan çevirileri kullanan bir bir sistemdir. Sistem çeviri yapmak için kaynak dil ile ona karsılık gelen hedef dil cümlelerinden olusan bilgi birikiminden faydalanılır. Sistem çeviri yapacagı yeni cümleyi hedef dilin bulundugu veritabanında bütün ya da parçalar halinde arayarak uygun bölümlerini ve ona karsılık gelen hedef dildeki sonuçlarını hafızaya alır. Daha sonra karsılık gelen parçaları uygun sekilde birlestirip hedef dil yapısına göre düzenler. Bu çalısmada veritatabanı olusturmak için yapısal agaç yapısını kullanmaktadır. Bu yapı birçok konuda esneklik saglamaktadır. Anahtar Sözcükler : Örnek Tabanlı Otomatik Çeviri, Otomatik Ögrenme, Senkronize Yapısal Sıra Agaç Yapısı.
İş süreci yönetimi için etki alanı ontolojisinin geliştirilmesi: Bankacılıkla ilgili bir örnek çalışma
(2019) Demirbaş, Nagihan; Turhan, Çiğdem; Software Engineering; 06. School Of Engineering; 01. Atılım University
İş süreci yönetimi, büyük iş süreci model koleksiyonuna sahip bankalar gibi kuruluşlar için zorlu bir iştir. Kuruluşlar, BPM'deki sınırlı bir mekanizasyon derecesi nedeniyle mevcut iş süreçleri yönetimi teknolojileriyle çözülemeyen problemlerle karşı karşıya kalmakta, gerekli evrim ve iş süreçlerinin dinamikleri konusunda yetersizlik yaratmaktadır. Başka bir deyişle, süreç alanını düzenli olarak sorgulamak ve değiştirmek, insan emeğini gerektirir ve çoğu zaman yavaş, maliyetli ve kusurlu durumlara yol açar. Ayrıca, bir kuruluşun süreç alanını akıllı sorgular için erişilebilir bir anlamsal düzeyde düzgün bir temsilini sağlamaz. Her ne kadar BPMN, Petri Net, iş süreçlerini modellemek için UML aktivite şeması gibi biçimsel diller kullanılsa da, süreç öğelerinin eksik bir anlamsal temsili, iş süreçlerinin daha fazla birbirine bağlanmasını ve birlikte çalışabilirliğini önleyebilir. Bu nedenle, ontolojileri kullanmak iş süreci yönetimine destek sağlayabilir. İş süreci modellerini, anlamsal ek açıklamalar ve bilgisayar muhakemesi sağlayan makinede okunabilir ve yorumlanabilir bir biçimde tanımlamak, yüzlerce iş süreci modeline sahip bankalar gibi kuruluşların, istenen etkinliği ve çevikliği elde etmelerinde yardımcı olur. Bu tezde, seçili bir banka örneği için, makinenin okunabilir anlamsal süreç açıklamalarını ve süreç modellerinin mantıksal sorgularla anlamsal analiz ihtiyaçlarını destekleyen bir alan ontolojisini tanıtılmaktadır.
Kablosuz Anlık Ağlarda Kara Delik Saldırısı Simulasyonu
(2006) Dokurer, Semih; Erten, Murat; Turhan, Çiğdem; Department of Computer Engineering; 15. Graduate School of Natural and Applied Sciences; 01. Atılım University
Kablosuz Anlık Ag; herhangi bir ag alt yapısının olmadıgı yerlerde, sürekli ve düzensiz bir sekilde hareket eden bilgisayarların (veya terminallerin) kendi aralarında olusturdukları geçici bir agdır. Terminallerin birbirleri ile iletisim halinde olabilmeleri için veri paketlerini agdaki diger bir terminale yönlendirerek is birligi yapmaları gerekir. Bu sebeple terminaller yönlendirme protokollerini kullanarak hedef terminale bir yol bulurlar. Ancak kullanılan yönlendirme protokollerindeki güvenlik zafiyetlerinden dolayı kablosuz anlık aglar kötü niyetli terminallerin ataklarına açıktır. Bu saldırılardan bir tanesinde agdaki bütün veri paketlerini içine çekerek ag bütünlügüne karsı yapılan Kara Delik Saldırısıdır. Bu saldırı sonucu veri paketleri hedef terminale ulasamayacagı için agda veri kaybı olusacaktır. Kara Delik Saldırısını gerçeklestiren saldırganı saf dısı bırakmak için bir çok tespit ve savunma yöntemleri vardır. Kara Delik Saldırısını gerçeklestiren saldırganın etkilerini yok etmek için bir çok tespit ve savunma mekanizmaları bulunmaktadır. Bu tezde, Kara Delik Saldırısı çesitli kablosuz ag senaryolarında simüle edilip simülasyonda bir savunma sistemi bulunmaya çalısılmıstır. Anahtar Kelimeler: Kablosuz Anlık Ag, Kara Delik Saldırısı, Simülasyon, Güvenlik, Saldırı Tespit Sistemleri