Browsing by Author "Güray, Cenk"

Now showing 1 - 7 of 7

Alevilik ve Etkileşim İçine Girdiği Kültürel Yapılar Açısından \"Pervane\" Kavramının İrdelenmesi
(2011) Güray, Cenk; Şimşek, Erdem; Department of Metallurgical and Materials Engineering
Pervane kavramı halk ve divan edebiyatlarında kullanılan önemli bir mazmun olmasının yanında, Anadolu’ya has “Bâtıni” temelli inanç sistemlerinin aktarım için ihtiyaç duyduğu ifade gücüne sahip bir sembol olarak dikkat çekmektedir. Pervane kavramının bu edebi ve Bâtıni kökler temel alınarak irdelenmesi Alevilik, Bektaşilik ve onlarla tarihsel temelde etkileşim kurmuş Mevlevilik gibi inanç sistemlerinin anlam dünyasının daha derinlemesine anlaşılmasını sağlarken, semah ve semâ gibi ibadet geleneklerinin nasıl bir kültürel bağlam üzerine yapılandığının daha rahat anlaşılmasını da sağlayacaktır. Pervane kavramının semah ve semâ ibadetleri kapsamındaki kullanım özellikleri, bu ibadetlerin arka planında yer alan felsefi yaklaşımlarla yoğun bir ilişki kurmaktadır. Bu yönüyle pervane kavramının incelenmesi, vahdet-i mevcut felsefesi ile semah kavramının bağlantılarının irdelenmesine yardımcı olurken aynı zamanda vahdet-i vücûd felsefesi ile de semâ kavramının bağlantılarının daha detaylı şekilde irdelenmesine olanak sağlayacaktır. Böylelikle pervane kavramının ışığı altında, edebiyat, müzik ve din ekseninde Anadolu insanının kültürel kimliğine, din ve tanrı algısına ilişkin çok değerli bilgilere ulaşmak mümkün olacaktır.
Döküm Parametreleri Optimizasyonu için Hibrid Model ve Metodoloji Önerisi
(2013) İçtenbaş, Burcu Devrim; Özaktaş, Hakan; Güray, Cenk; Industrial Engineering
Döküm hataları tekrar işleme için geçen zaman kaybı ve hurdaya ayrılan malzeme kaybından dolayı dökümhanelere zarar vermektedir. Bu hatalara neden olan faktörleri incelenip düzeltici önlemler alınması hata oranlarını azaltırken verimliliğe de olumlu yönde katkı sağlayacaktır. Bu çalışmanın ana amacı, Yapay Sinir Ağları ve Karar ağaçları analizi tekniklerini kullanarak döküm hatalarını tahminleyen bir hibrid sistem önermektir. Çalışmada ayrıca Yapay sinir Ağları ve Karar ağaçları analizi metodlarının tek başına döküm hataları tahmini için kullanılması ve tahmin performanslarının karşılaştırılması çalışmada yer almaktadır. Modellerin oluşturulmasındaki esas amaç mühendisler ve yöneticiler için döküm parametreleri ve döküm kalitesi hakkında karar verme sürecine yardım edecek bir karar destek sisteminin oluşturulmasıdır.
Füze Sistemlerinin Güvenilirlik Tahmini için Yeni Bir Yaklaşım
(2012) Genç, Yiğit Koray; Güray, Cenk; Arıkan, Kutluk Bilge; Department of Metallurgical and Materials Engineering; Industrial Engineering
Günümüzde güvenilirlik bir mühendislik sisteminin en önemli performans göstergelerinden biri haline gelmiştir. Son yıllarda, problemlerin karmaşıklığı arttığından, bu problemleri ele alacak mühendislik sistemlerinin de karmaşıklığı artmaktadır. Buna göre sistemleri oluşturan bileşen sayılarında artış görülmektedir. Belirtilen her iki etken de maliyet artışına sebep olmakta ve ağırlık, boyut vb. kısıtlamalar çerçevesinde daha rekabetçi ürünler ortaya koymayı gerektirmektedir. Savunma sanayi güvenilirlik çalışmalarının sıkça kullanıldığı bir alandır. Bu alanda füze, uçak, helikopter, tank sistemleri gibi son derece karmaşık ve pahalı sistemler yer almaktadır. Zorlu operasyon koşullarında kendilerine atanan kritik görevleri yerine getirmek için tasarlanan bu sistemlerin dayanıklılık ve performans gereksinimleri, bu sistemlerin daha güvenilir tasarlanabilmeleri için güvenilirlik tahmini yapılmasına olanak sağlayacak araçlar gerektirmektedir. Bu tezde, füze sistemlerinin henüz tasarım aşamasında iken güvenilirliğini tahmin etmeyi sağlayacak ve karar destek sistemi olarak kullanılabilecek yeni bir bulanık tahmin yöntemi önerilmektedir.
Genel Amaçlı Ontoloji Oluşturma Aracı: İş Sektörlerine Yönelik Uygulama
(2017) Yılmaz, Ekrem Çağlar; Turhan, Çiğdem; Güray, Cenk; Software Engineering; Information Systems Engineering
Ağ üzerinde bilgi aramak için, makinelerin milyarlarca sayıda olan düzensiz ve yapısız dökümanı araştırması gerekmektedir. Bu problemi çözmek için ağ üzerindeki veriler yeniden yapılandırılmalıdır. Bu probleme getirilecek çözümlerden bir tanesi de yapılandırılmış ve anlamlandırılmış veri yapısı sunan Anlamsal Ağ teknolojisidir. Anlamsal ağ, makine-okunabilir ve anlamsal olarak tanımlı bilgiyi sunabilmek için ontolojileri kullanmaktadır. Ontoloji oluşturmak, revize etmek ve yapılandırmak için kullanılan mevcut ontoloji biçimleyicileri uzmanlık gerektirmektedir. Bu çalışma ile, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişiler için genel amaçlı kullanılabilen ontoloji oluşturma aracı geliştirilmiştir. Araç, adım adım ilerleyen kullanıcı arayüzü ile, kullanıcıları yönlendirerek kendi alanlarına özgü ontolojileri oluşturmalarını sağlamaktadır. Amaç, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişilerin, kendi alanlarına uygun ontolojileri oluşturup, mevcut çalıştıkları firma içi veya iş sektörleri arasında makine-okunabilir şekilde bilgi paylaşımı yapabilmeleridir. Araç, farklı iş sektörlerinden farklı sürede çalışma deneyimine sahip kişiler tarafından test edilmiştir. İstatistiksel olarak uygun yöntemler ile değerlendirilen sonuçlar göstermektedir ki; teste katılan kişiler ortalama ve üzerinde memnuniyet bildirmişlerdir ve kendi alanlarında ontoloji oluşturabilmişlerdir.
Ore-Age: an Intelligent Tutoring System Model for Mining Method Selection
(The International Journal of Mineral Resources Engineering, 2008) Güray, Cenk; Department of Metallurgical and Materials Engineering
Mining method selection is a critical decision for an economic, safe productive mining work. Each orebody is unique with its own properties and engineering judgment has a great effect on the decisions. In this study an intelligent assisting and tutoring system for preliminary underground mining method selection is developed. This systems is called Ore-Age, whose goal is making the preliminary mining method selection as effeciently as posssible too while giving them a remarkable education on mining method selection. Due to its semi-autonomous character, Ore-Age determşnes to direct its execution strategy based on the expertise levels od the users. Ore-Age acts as an assisting tool for the experienced engineers during the selection process and continuously looks for the help of its neuro-fuzzy learning algorithm. The reason of Ore-Age to take this learning procedure is to imitate and behave like these experts during his future selections. Besides this ability, Ore-Age tries to act as a tutoring system as efficiently as possible when he faces inexperienced engineers. The regular strategy of teaching process depends on an iterative algorithm checking the decisive concepts one by one to find the point of misconception leading to wrong selection. Furthermore as an alternative strategy, by his error modeling property, Ore-Age can alter hhis strategy and concentrate the users directly to the possible points of misconception, without using the previous "time demanding" algorithm. This system aiming the model thecognitive behaviour of the student is an indication of the reactive characteristic of the system that can alter the strategies based on his own logical decison to achieve a more efficient tutoring procedure. The system that is being developed in this study can be introduced as the first example of dynamic, intelligent assisting and tutoring systems in the mining profession.
Sema'dan Semah'a Bir Sonsuz Devir
(2010) Güray, Cenk; Department of Metallurgical and Materials Engineering
Müzik binlerce yıldır, insanın doğayı ve doğaüstünü algılama ve tanıma mücadelesinin en önemli kılavuzlarından biri olmuştur. Müziği ifade gücü bazen insana doğa ile doğrudan iletişim kurma imkânını verirken bazen de ona açıklayamadığı hadiseleri kontrol edebilme umudunu aşılamıştır. İşte “inanç ve müzik” kavramları, doğa ve insan arasındaki böylesi kadim bir ilişkiyi günümüze taşımaktadır. Bu ilişki kapsamında, bir toplumun sesli hafızasının belki de en güçlü kısmını oluşturan müzik örnekleri ile sözlü hafızanın en belirleyici kısımlarını oluş- turan inanç sistemleri kesişmektedirler. Öyle ki, inanç sistemlerine ait pek çok simge müziğin gücü ile kuşaklar boyu aktarılabilmekteyken; müzik de ifade gücüne eklenen kutsallık algısı aracılığıyla sosyal değişimlerin etkilerini daha az hissedebilmektedir. Bu çalışma söz konusu ilişkiyi Anadolu coğrafyasının inanç ve müzik gelenekleri kapsamında; semah ve sema kavramlarına odaklanarak gerçekleştirmeyi hedeflemektedir.
Vahdet-i Mevcut’tan Vahdet-i Vücud’a: Anadolu’da İslam Dönemi Sonrasındaki Tanrı Algısının Semah ve Sema Kavramları Aracılığıyla İncelenmesi
(2012) Güray, Cenk; Department of Metallurgical and Materials Engineering
Anadolu’da yaşamış olan tüm uygarlıklar, bu coğrafyaya maddi ve manevi izler bırakmışlardır. Toplumların yaşamsal geleneklerinin önemli bir kısmında etkin bir rol oynayandin ve inanç kültürüne dair simgeler, bu topluluklardan kalmış manevi izlerin en önemlileriarasındadır. Müziğin ve dansın ifade gücü, onları her inanç sistemi için oldukça çekici aktarım araçları haline getirmiştir. Anadolu için inanç ve müzik ilişkisini gerek tarihsel derinlikgerekse de coğrafi yaygınlık açısından en geniş şekilde tanımlayan iki kavram olan semahve sema’nın altyapılarında yatan Vahdet-i Mevcut ve Vahdet-i Vücud felsefeleri aracılığıylaanalizi, Anadolu tarihinin değişik dönemlerindeki insan- Tanrı ilişkisinin dini müzik ve dansyoluyla çözümlenebilmesi için önemli imkânlar sunmaktadır. Bu bağlamda Vahdet-i Mevcutfelsefesinden daha yoğun bir biçimde etkilenmiş olan semah kavramı içinde Tanrı’nın somutolarak tezahürü simgelenirken, bu tezahür Hz. Ali’nin kişiliği aracılığı ile yansıtılmaktadır.Diğer yandan, Vahdet-i Vücud felsefesi doğrultusunda yapılanan sema geleneği içinde iseTanrı’nın bilgisine ulaşarak aşama aşama olgunlaşma gayreti mevcuttur. Ancak sema’da,Tanrı’nın insan vücudunda tezahür etmesi ya da kişileşmesi simgesine rastlanmamakta, sadece insanın maddi ve manevi dünya arasındaki yolculuğu ve bu yolculukta geçirdiği olgunlaşma evreleri ifade edilmektedir. Semah bu anlamıyla vecd ve coşku ile Tanrı ile bir olma,sema ise olgunlaşma, bilgiye mazhar olma ve çile ile Tanrı’nın bilgisinden pay alma anlayışlarını simgelemekte ve iki ayrı insan-Tanrı ilişkisini yani Tanrı algısını ortaya koymaktadır.