Çeviri evrensellerinin mütercim-tercümanlık öğrencilerinin çevirileri üzerinden analizi

Abstract

Bu çalışma Mona Baker'ın (1993,1996) öne sürdüğü 'dolaysız anlatım', 'yalınlaştırma', 'normalleştirme' ve 'dengeleme' olarak bilinen Çeviri Evrensellerini öğrencilere verilen bir metin çevirisi aracılığıyla Vinay ve Darbelnet(1972) tarafından önerilen 'uyarlama', 'yer değiştirme', 'bağımlı çeviri', 'kipleme', 'öykünme', 'ödünçleme' ve 'eşdeğerlik' yöntemlerini içeren yedi(7) çeviri stratejisinin analiziyle ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır.Söz konusu öğrenciler Atılım Üniversitesi Mütercim Tercümanlık Bölümü ikinci,üçüncü ve dördüncü sınıf öğrencilerinden seçilmiştir.Bu çalışma için seçilen metin her sınıf seviyesinden 20 öğrenciye verilmiş ve metnin İngilizce'den Türkçe'ye çevrilmesi istenmiştir. Yapılan çeviriler kullanılan çeviri stratejileri kapsamında araştırmacı tarafından analiz edilmiş , ve bu analizin sonuçları yüzde tabloları, daire ve çubuk grafikleriyle detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Niteliksel analizin sonuçları öğrenciler tarafından tercih edilen çeviri stratejileri ve çeviri evrenselleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymuştur.Bu çalışmanın sonucunda belirli çeviri stratejileri ile belirli çeviri evrensellerinin bir arada gözlemlenebildiği ve öğrencilerin eğitim seviyesinin ikinci sınıftan dördüncü sınıfa doğru ilerledikçe yaptıkları çevirilerin sözcüğü sözcüğüne çeviriden ieltişimsel çeviriye doğru evrildiği gözlemlenmiştir. Anahtar kelimeler: Çeviri,Çeviri Evrenselleri,Çeviri StratejileriThis study investigates Translation Universals which are explicitation, simplification, normalization, and levelling-out (Baker,1996), observed in translation department students papers through a detailed analysis of the seven translation strategies under the heading of direct translation methods which are borrowing, calque, literal translation, transposition, modulation, equivalence and adaptation proposed by Vinay and Darbelnet (1972) . For the aims and purposes of this study, students were chosen from sophomore, junior, and senior year students of Atılım University's department of Translation and Interpretation. A chosen English text was given to 20 students, and they were asked to translate the text into Turkish. The translations of the students were analyzed manually by the researcher in terms of the translation strategies that they have used, and the results of the analysis are interpreted with pie charts and tables of percentages. Following the analysis, the results were combined with the universals of translation. This way, the relation between the usage of translation strategies and translation universals is revealed. The results of the study suggested that there is some correlation between certain translation strategies used and the observation of translation universals. In addition, it is found that as the education level increases (from sophomore to senior year) the translations of the students evolved through a communicative translation rather than a word for word one. Key words: Translation, Translation Universals, Translation strategies