Sağlık Yüksekokulunda Eğitim Gören Hemşirelik ve Ebelik Bölümü Öğrencilerinin Hasta Hakları Konusunda Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi: Amasya Üniversitesi Örneği

Abstract

Uluslararası sözleşmelerden doğan yükümlülükler ile sıklıkla tartışılan, çözüm aranan, hasta ve personel açısından daha iyiyi hedefleyen ve üzerinde önemle durulan hasta haklarının uygulanabilirliği, toplumsal bilinç oluşturulmasından önce sağlık hizmetini sunan personelin eğitimi ile sağlanabilir. Bu anlayışla etik kural ve değerleri özümsemiş öğrencilerin yetiştirilmesinde eğitim kurumlarının rolü önemlidir. Türkiye'de mezuniyet öncesi dönemde, öğrencilerin hasta hakları konusunda bilinç düzeylerinin ölçülmesi hususunda yeterince çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma ile hemşirelik ve ebelik bölümü öğrencilerinin hasta haklarına ilişkin bilgilerini, düşüncelerini, davranış ve alışkanlıklarını, duyarlılıklarını tıp etiği ve kuralları içerisinde incelemek amaçlanmıştır. Amasya Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik ve Ebelik Bölümü öğrencilerinden 361'i üzerinde uygulanan tanımlayıcı tipteki bu çalışmada, demografik özelliklere ait soruların yanı sıra Hasta Haklarına Yönelik Tutum ve Katılımını ölçmeye yönelik 5'li Likert ölçeğine göre hazırlanmış sorulardan yararlanılmıştır. Ölçeğin güvenirliliği ise Cronbach Alpha Katsayısı ile ölçülmüş ve 0,7'nin üzerinde bulunmuştur. Araştırmanın sonuçlarından bazıları şöyledir: Katılımcıların %69,8'ini hemşirelik bölümü öğrencileri, %30,2'sini ebelik bölümü öğrencileri oluşturmaktadır. Öğrencilerin %83,9'unun kadın, %16,1'inin erkek olduğu belirlenmiştir. Kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre, ebelik bölümü öğrencilerinin hemşirelik bölümü öğrencilerine göre hastaların iletişim ve bilgi alma haklarına yönelik tutumları ölçeği puanları daha yüksek bulunmuş ve istatistiksel olarak anlamlandırılmıştır. Sonuç olarak; iletişimin bireyi tanımlamak, gereksinimleri karşılayabilmek ve anlaşılabilir olmak açısından önemli olduğu görülmüştür. Öğrencilerin herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın, kişilerin her türlü sağlık hizmetinden faydalanma ve tedavi görmeleri konusunda bilinçli oldukları ortaya çıkmıştır. Eğitim müfredatında bulunan/eklenmesi düşünülen dersler her dönemi ve sınıfı kapsayacak şekilde hasta hakları kavramının tartışılabildiği, yaşanan ihlallerin, yetki ve sorumlulukların bilindiği dersler olarak değiştirilmeli, mesleki değer ve etkili iletişim tekniklerini barındıracak içerikte olmalıdır. ANAHTAR KELİMELER: Hasta Hakları, Bilgi Düzeyi, Hemşirelik Bölümü, Ebelik Bölümü, Üniversite Öğrencileri

The practicability of the patient rights which is debated continuously with the liabilities arising from the international conventions, overemphasized and aiming the better for the patients and the personnel is ensured by means of training the personnel providing health service rather than the creating social awareness. Hereby the education institutions have important role in order to raise the students internalizing the moral rights and values. The number of the studies for measuring the awareness level relation to the patient rights before the graduation is insufficient in Turkey. This paper aims to analyze the knowledge, thoughts, behaviors and habits and sensitivity of the nursing and midwifery students in relation to the patient rights within the scope of medical ethics and rules. In this descriptive research applied to 361 students in Amasya University, the School of Health, Nursing and Midwifery Department, the questions prepared in accordance with 5 point Likert scale are used in order to measure The Attitudes towards Patient Rights and Participation, besides the questions on demographic characteristics. The accuracy pf the scale is measured with Cronbach Alpha Coefficient and it is over 0.7. Some of the results of the research are as follows: 69,8% of the participants consist of the nursing department and 30,2% of them consist of midwifery department. It is determined that 83,9% of the students are female, 16,1 of them are male. It is determined that the scale points of female students on their attitudes towards the patient rights to communication and demand information are higher compared to the male students; and the scale points of midwifery students on their attitudes towards the patient rights to communication and demand information are higher compared to the nursing students and they are statically significant. As a result; it is seen that communication is important to define the individual, meet the requirements and being understandable. It is understood that the students are aware that without any discrimination all the patients are required to take the advantage of all kinds of health service and have treatment. Including each semester and class, the courses/courses planned to be added in the curriculum are needed to be changed as the courses in which the patient rights concept is discusses, and the violations, authorities and the responsibilities are learnt with the contents including professional values and effective communication methods. KEY WORDS: Patient Rights, Information Level, Nursery Department, Midwifery Department, University Students