Türkiye'de kamu-özel işbirliği (KÖİ) modeli ile yürütülen şehir hastanesi projeleri için risk değerlendirilmesi

Abstract

Devletler, sınırlı kaynaklarıyla topluma sunmaları gereken hizmetleri gerçekleştirmekte güçlük çekmektedirler. Söz konusu durum, alternatif bir finansman modeli olan Kamu-Özel İşbirliği (KÖİ) modelinin kullanımının giderek artmasına yol açmıştır. KÖİ, kamu hizmetlerini yerine getirmek için özel sektör ve kamu sektörünün birlikte yürüttüğü uzun soluklu bir işbirliği yapısına sahiptir. Türkiye, yeterli kaynağa sahip olmayan ve ivedi toplum ihtiyaçlarını karşılamak için KÖİ modelini uygulayan gelişmekte olan ülkelerden biridir. Son 10 yıldır, Türkiye Hükûmeti özellikle şehir hastanesi projelerinin gerçekleştirilmesinde KÖİ modelini yaygın olarak kullanmaktadır. Ancak, yatırımcılar çeşitli risk faktörleri nedeniyle projelerin uygulanmasında birtakım zorluklarla karşılaşmışlardır. Bu doğrultuda, bu tezin temel amacı Türkiye'deki KÖİ şehir hastanesi projeleri için risk değerlendirmesi yapmaktır. Bu kapsamda, KÖİ projelerinde karşılaşılabilecek olası risk faktörlerinin listesi kapsamlı bir literatür taraması yapılarak elde edilmiştir. Risk faktörlerinin meydana gelme olasılığı ve etkisinin şiddeti, bir anket çalışması aracılığıyla incelenmiştir. Risklerin önceliğinin belirlenmesi için anketten elde edilen veriler analiz edilmiştir. Sonuçlar ise, Türkiye'deki KÖİ şehir hastanesi projelerindeki en önemli beş risk faktörünün döviz kuru dalgalanmaları riski, enflasyon oranı oynaklığı riski, yüksek finansman maliyeti riski, mali risk ve ekonomik kriz riski olduğunu, buna karşın ekipmanın düşük verimliliği riskinin en az önemli risk faktörü olduğunu ortaya koymuştur. Bu tezden elde edilen sonuçların, Türkiye'de KÖİ şehir hastanesi projelerine yatırım yapmayı düşünen yatırımcılara yol gösterebileceği düşünülmektedir.

Governments have difficulties in realizing the services that they should provide to the public due to their limited funds. This leads to the gradual increase in the use of the Public-Private Partnership (PPP) model, which is an alternative financing model. PPP is a long-term cooperation between the private and public sector to provide public services. Turkey is one of the developing countries that does not have enough funds, and implements the PPP model to fulfill urgent public needs. For the last ten years, Turkish Government has widely used the PPP model especially in realizing city hospital projects. However, the investors have experienced with several difficulties in implementing the projects due to several risk factors. Therefore, the main objective of this thesis is to perform the risk assessment for the PPP city hospital projects in Turkey. In this context, the list of potential risks in PPP city hospital projects was investigated by means of an extensive literature review. The probability of occurrence and the severity of impact of risk factors were explored through a questionnaire survey. The collected data was analyzed to investigate the priority of risk factors. The results revealed that the top five most important risk factors in PPP city hospital projects in Turkey are foreign exchange rate fluctuations, inflation rate volatility, high finance cost, fiscal, and economic crisis, whereas poor productivity of equipment was the least significant risk factor. The results of this thesis can guide the future investors willing to invest in PPP city hospital projects in Turkey.