Vadeli işlem piyasaları ve Türkiye`de buğdaya dayalı vadeli işlemlerin uygulanabilirliği

Abstract

ÖZETTürkiye'de 1900'lü yılların başında uygulanmaya başlayan borsacılık faaliyetleriaradan bir asır geçmesine rağmen uluslar arası rekabet avantajını yakalayamamıştır.Sermaye piyasaları gelişmiş olan ülkelerde spot piyasaların yanında vazgeçilmez birunsur olarak nitelendirilecek vadeli işlem piyasalarının oluşturulmasında oldukça geçkalınmıştır.Gelişmiş olan ülkelerin ticaret borsaları sürekli olarak gelişme halindedirler.Özellikle tarımsal gelişimini tamamlanmış ülkelerde borsalar emtia bazındaihtisaslaşmaya giderken Türkiye'de ihtisas borsacılığı kurulamamıştır. Gelişmişülkelerde ticaret borsacılığı emtia piyasalarında etkin bir rol oynamaktadır. Tarımürünlerinin fiyatları rasyonel ve gerçekçi bir şekilde oluşmaktadır. Aynı başarıTürkiye'de sağlanamamıştır. Ülkemiz tarım ürünleri alanında oldukça önemli birpotansiyele sahiptir. Bu potansiyel tarım ürünlerinde vadeli işlem piyasalarınınönemini daha da arttırmaktadır. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nın kurulması vefaaliyete geçmesi ile Türk finansal piyasası önemli bir ilerleme gerçekleştirmiştir.Ancak bu piyasaların emtia piyasalarında başarılı olabilmesinin önünde altyapıdantarım politikalarına kadar birçok problem bulunmaktadır. Bu çalışmada Türkiye'debuğdaya dayalı vadeli işlem sözleşmelerinin uygulanabilirliği mevcut tarımpolitikaları göz önünde bulundurularak incelenmeye ve tartışılmaya çalışılmıştır.Çalışma toplam altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde giriş yapılmıştır.İkinci bölümde vadeli işlem piyasalarının tarihçesi, forward, futures ve opsiyonsözleşmeleri, dünyada vadeli işlem piyasaları ve vadeli işlem sözleşmelerine konuolan ürünler anlatılmıştır. Üçüncü bölümde Türkiye'de vadeli işlem piyasaları,dördüncü bölümde Türkiye'de ve dünyada buğday piyasası ve beşinci bölümdebuğdaya dayalı vadeli işlemler piyasası ve Türkiye'de uygulanabilirliliğiincelenmiştir. Altıncı bölüm sonuç ve önerilerden oluşmaktadır.ii

ABSTRACTExchange activities which have been carried out since the beginning of the 1990shas not yet get the international competition advantage even though it has beenalmost a century. Turkiye has been fairly late to form the futures markets that havebeen qualified as the indispensable factor as well as the spot markets in the countrieswith the developed capital marketsCommodity exchanges in the developed countries are in a constant developmentprocess. In the countries which completed particularly agricultural developmentwhile the exchanges specialize in commodity base, in our country there has not yetbeen formed specialized commodity exchanges. Commodity exchanges are taking aneffective part in the commodity markets in developed economies and so the prices ofagricultural products are formed in a more realistic and a rational way. Sameachievements could not be affected in our country. Our country has a great potentialwith its agricultural products. This great potential appreciates the value of the futuresmarkets in agricultural products in Turkiye.Turkish financial markets have made a great headway since the TurkishDerivative Exchange has been formed and started its operations. On the other hand,there are a lot of factors ranging from agricultural policies up to infrastructure thatwill effect the achievement of the futures markets in a negative way. In this study theapplicability of the transaction markets on the wheat has been tried to examine byconsidering the agricultural policies in Turkey.Study consists of six parts including the history of derivative markets, futures,forward and option contracts , derivative markets in the world, derivative markets inTurkiye and Turkish Derivative Exchange, Turkish agricultural policies and theapplicability of the derivative markets on wheat, conclusion and advises.iii