Organize sanayi bölgelerinin dönüşümünde sürdürülebilir kalkınma odaklı yeni bir model: Yeşil OSB yaklaşımı

Abstract

Sanayileşme ve kentleşme süreçlerinin göstergesi olarak kabul edilen, sanayi üretiminin yoğunlaştığı alanlar son yüz yılda radikal bir dönüşüm geçirmiştir. Sanayi Devriminin başlarında kent merkezinde yer alan sanayi bölgeleri yirminci yüzyılda önce kentin dışına çıkmış, ardından da kendi örgütlenme biçimi olan özel bölgeler haline gelmiştir. Yirmi birinci yüzyılın başlarından itibaren de, sanayi bölgelerinin sürdürülebilir kalkınma için kaldıraç etkisi olacağı yaklaşımından hareketle sanayi bölgelerini çevresel ve üretim süreçleri açılarından 'yeşil' dönüşüme tabi tutma çalışmaları öne çıkmaktadır. Ancak başta Türkiye olmak üzere her ülkede bu dönüşüm sürecinin beklenen hızda gerçekleşmediği görülmektedir. Bu çalışma, Türkiye'de Organize Sanayi Bölgelerinin tarihsel gelişimi üzerinden kentleşme, kalkınma ve sanayileşme ilişkileri bağlamında mevcut durumu analiz ederek bu durumun sebepleri üzerinde durmaktadır. Çalışmada dünyada çeşitli uygulama örnekleri görülen Endüstri Bölgeleri, Eko Endüstriyel Parklar, Teknoparklar ve Yeşil OSB modelleri karşılaştırmalı olarak irdelenerek Türkiye'de OSB uygulamalarının yeşil değişim ve dönüşüm gerekçeleri deşifre edilmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye'de 2016 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nezdinde başlatılan ''Yeşil OSB'lere Dönüşüm Süreci'' tüm boyutlarıyla analiz edilmeye çalışılmıştır. Dönüşüm sürecinin temel gerekçeleri deşifre edilirken halen proje safhasına olan sürecin paydaşlarıyla mülakatlar yapılarak sonuçta ''Türkiye'deki Organize Sanayi Bölgelerinin Yeşil OSB'lere Dönüşüm'' gerekçeleri ve süreçte yaşanan sorunlar ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Areas, in which industrial production concentrates, taken as an indicator of industrialization and urbanization, displayed a radical transformation in the last century. Industrial estates, located at the city centers in the beginning of the industrial revolution, driven away to outskirts of the urban areas in the Twentieth Century and then became autonomous regions having their own way of organization. From the beginnings of the twenty first century, considering the leverage effect of the industrial estates for sustainable development, efforts to transform industrial estates into 'green' came to fore in terms of environmental and production processes. However, in is observed that, starting with Turkey, this transformation process does not happen in expected pace in all countries. This study, based on historical development of industrial estates in Turkey, with regards to the relationship between urbanization, development and industrialization, addresses these issues by analyzing the existing situation and the reasons for this. By analyzing industrial estates, ecoindustrial parks, Techno parks and Green Industrial Estates in comparative fashion, all of which can be observed in various places, designation green transformation and change in the industrial estates of Turkey is tried to be deciphered. In this regard, the 'Transformation to Green OIE's Process', which has been launched by the Ministry of Industry and Technology in 2016 in Turkey, is tried to be analyzed with respect to all dimensions. While deciphering major reasons for this transformation via interviews with the stakeholders in this process the underlying motives and problems about the 'Transformation of Industrial Estates in Turkey into Green OIE's' are tried to be addressed.