Yabancı Mahkeme Kararlarının İcrası ve Devletlerin Yargı Bağışıklığı

Abstract

Yabancı mahkeme kararları ulusal kamu düzenini (ordre public) ihlâl ettikleri takdirde hukuka aykırı oldukları gerekçesi ile tanınmamakta ve icra edilmemektedir. Bunun anlamı her hukuka aykırılığın değil, ulusal kamu düzenini (ordre public) ihlâl eden önemli hukuk ihlâllerinin yabancı mahkeme kararlarının tanınmamasına yol açmasıdır. I.Dünya savaşına kadar devletlerin uygulaması devletlere gerek egemenlik tasarrufları için, gerekse egemenlik dışı tasarruflar için sınırsız bağışıklık tanınması şeklinde ortaya çıkmıştır. Ancak egemenlik tasarrufları ve egemenlik dışı tasarrufları arasındaki fark zaman içinde devletlerin bağışıklığının artık sınırsız bir uluslararası hukuk kuralı olarak görülemeyeceği anlayışına yol açmıştır. Sınırlı bağışıklık anlayışı bugün gerek BM Devletlerin Bağışıklığı Konvansiyonunda, gerekse kimi ulusal kanunlarda benimsenmiştir. Uluslararası teamül hukukundaki bağışıklık anlayışı gelişmeye devam etmektedir. Egemenlik tasarruflarının tam bir bağışıklıktan istifade etmesi ve yargısal iddialardan istisna edilmesi yargı bağışıklığına ilişkin normların uluslararası hukukta ordre public ve ius cogens karakteri tartışmalarını gündeme getirmektedir. Viyana Anlaşmalar Hukuku Sözleşmesi'nin 53.maddesi muvacehesinde uluslararası hukukun ius cogens karakterli normlarını ihlâl eden mahkeme kararlarının tanınmaması olasılığı ışığında makalede bir taraftan devletlerin yargı bağışıklığına ilişkin uluslararası hukuk normlarının ius cogens karakteri, diğer taraftan da bu normların ordre public karakteri değerlendirilmiştir.