1990`larda Türk dış politikasının oluşumu güvenlik kaygıları ve Milli Güvenlik Kurulu`nun rolü

Abstract

ÖZET 1990'LARDA TÜRK DIŞ POLİTİKASININ OLUŞUMU: GÜVENLİK KAYGILARI VE MİLLİ GÜVENLİK KURULU'NUN ROLÜ Erhan Canikoğlu SBE, Uluslararası İlişkiler Bölümü, Yüksek Lisans Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Ramazan Gözen Temmuz, 2003 Dış politika analizinde karar alma yaklaşımını benimseyen davranışçı ekole mensup yazarlar, karar sürecinin her zaman rasyonel modele uygun gelişmediğini, süreçte örgütsel ve bürokratik etkenlerin önemli rol oynadığını ortaya koydular. Biz de bu teorik yaklaşım ışığında, Türk dış politikasının 1990'lardaki oluşum sürecinde güvenlik kaygılarının ve Milli Güvenlik Kurulu (MGK)'nun rolünü analiz edeceğiz. Türkiye'de dış politikanın oluşumu ağırlıklı olarak Atatürk'ün öngördüğü ilkelere ve yönelimlere dayanmıştır. Soğuk Savaş döneminin sona erdiği ve dünyada küresel düzeyde radikal değişimlerin yaşandığı 1990 Tarda, Türk dış politikası geleneksel çizgilerini korumuştur. Türk dış politikasının oluşum sürecinde hükümetlerin yanında, sivil ve asker bürokratlar da önemli rol oynamıştır. Bu üst düzey karar alıcılar, 1961 'de kurulan MGK'da temsil edilmektedirler. Bu çalışmanın amacı, milli güvenliğin sağlanması için kurulan MGK'nın, tarihsel ve anayasal gelişimini ve devlet aygıtı içindeki yerini incelemek, güvenlik kaygılarının ve MGK'nın, 1990 Tarda dış politika oluşumunda nasıl bir rol oynadığım, belirli dış politika davranışları açısından ortaya koymaktır. Anahtar Kelimeler: Türk Dış Politikası, Karar-alma, Güvenlik, Milli Güvenlik Kurulu IV

ABSTRACT TURKISH FOREIGN POLICY MAKING IN THE 1990's: THE ROLE OF THE SECURITY CONCERNS AND THE NATIONAL SECURITY COUNCIL Erhan Canikoğlu Masters of Arts, Department of International Relations Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Ramazan Gözen July, 2003 Behaviouralist International Relations scholars, who use decision-making approach in foreign policy analysis, have argued that foreign policy decisions are not generally made in accordance with what the Realists call 'rationality', but rather at organizational and bureaucratic process. In the light of this theoretical approach, we are going to analyse what role the security concerns and the Turkish National Security Council (TNSC) have played in Turkish foreign policy-making in 1990's. Turkish foreign policy has been deeply based on Atatiirk's principles. After the Cold War Era, when radical systemic changes took place in global level, Turkish foreign policy preserved its traditional structure. Not only governments but also military and civilian bureaucracy have played an important role in Turkish foreign policy making. TNSC, established in 1961, has been the institution where these high level decision-makers are represented. The purpose of this study is to examine the Council's historical and constitutional development and its location in governmental system and, to ascertain how the security concerns and the TNSC played role in Turkish foreign policy-making in 1990's, in the view of some specific foreign policy outputs. Keywords: Turkish Foreign Policy, Decision-Making, Security, Turkish National Security Council 111