Uzay Hukukunda Takım Uydulara İlişkin Hukuki Meseleler

Abstract

Uzay, insanlığın keşfetme arzusu ve teknolojik ilerlemesiyle sonsuz bir potansiyele sahip bir ortam olarak her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Ancak uzayın bazı sınırlı kaynakları ve çevresel hassasiyetleri, bu alandaki faaliyetlerin düzenlenmesini ve denetlenmesini gerektirmektedir. Bu bağlamda takım uyduların uluslararası hukuk açısından incelenmesi, uzayın müspet hukuki çerçevesindeki eksikliklerin belirlenmesi ve çözümler önerilmesi gereken önemli bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma için oldukça büyük katkılar sunan ve görece çok daha düşük maliyetler ile uzay temelli hizmetlerin verilmesinin bir yolu olan takım uyduların kontrolsüz çoğalması birtakım potansiyel tehdit barındırmaktadır. Özellikle mega takım uydu girişimlerinin ortaya çıkışı sonrasında, ele alınma gerekliliği giderek artan üç temel mesele; uzay enkazının azaltılması, karanlık gökyüzünün korunması ve radyo enterferansının önlenmesi, bu çalışma kapsamında incelenen esas potansiyel tehditler olmuştur. Takım uydular a uygulanabilecek uluslararası hukuki rejim, Birleşmiş Milletler uzay andlaşmaları ve Uluslararası Telekomünikasyon Birliği düzenlemeleri çerçevesinde ele alınmıştır. Daha sonra, sürdürülebilir uzay faaliyetleri için önem arz eden uzay enkazı, ışık kirliliği ve zararlı enterferans sorunları incelenmiş; bu sorunlar için bağlayıcı olmayan kılavuzlar ve ulusal mevzuatlardaki yaklaşımlar ön plana çıkarılarak çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Space, with its infinite potential driven by humanity's desire for exploration and technological advancement, is gaining increasing importance each day. However, the limited resources and environmental sensitivities of space necessitate the regulation and oversight of activities in this domain. In this context, the examination of satellite constellations from an international legal perspective emerges as a significant issue, requiring the identification of deficiencies in the positive legal framework of space and the proposal of solutions. The uncontrolled proliferation of satellite constellations, which offer substantial contributions to sustainable development and the provision of space based services at relatively lower costs, poses some potential threats. Particularly following the emergence of mega constellation initiatives, three fundamental issues requiring attention have increasingly arisen: space debris mitigation, preservation of the dark sky, and prevention of radio interference, which constitute the primary potential threats examined in this study. The international legal regime applicable to satellite constellations has been examined within the framework of United Nations space treaties and International Telecommunication Union regulations. Subsequently, issues critical to sustainable space activities, such as space debris, light pollution, and harmful interference, have been analyzed. For these issues, non binding guidelines and approaches from national legislations have been highlighted, and solution proposals have been put forward.