Türkiye'de sosyal yardımların belediyeler üzerinden yerelleşmesi süreci: Ankara örneği

Abstract

Sosyal yardımların yerelleşmesi çok önemli iki çalışma alanları olan yerel yönetimler ile sosyal politikaları bir arada değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Bu çalışma alanlarındaki teorik derinlik ile Türkiye'deki uygulama sonuçlarının tarihsel bakış açısı ile tartışılması önemlidir. Gelecekte bu çalışma alanlarında nasıl politikalar üretmek gerektiğini ortaya koymak adına, geçmişte yaşanmış tecrübeleri, o günün şartları altında analiz edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, bahsedilen analizlerin yapılabilmesi için yerelde ve merkezde paydaşlarla görüşmeler yapılmıştır.Türkiye'de belediyelerin genellikle geleneksel çizgide yaptığı sosyal yardımlar klientalizm, popülizm ve kaynak israfı gibi sorunları yaratma potansiyeline sahiptir. Belediyelerin hayırseverlik odaklı sosyal yardımları günümüzün hak temelli sosyal yardım sistemine uymamaktadır. Hayırseverlik temelli geleneksel bakış açısının bir sonucu olarak sosyal yardımlar bağımlılık yaratmakla suçlanmakta ve geçici bir çözüm olarak görülmektedir. Bu bakış açısıyla, Türkiye'de belediye düzeyinde, sosyal yardımların yoksulluğu ortadan kaldırma fonksiyonu fark edilememektedir. Ancak sosyal yardımlar, davranış geliştirme ve fırsatlar sağlama işleviyle, farklı sosyal problemlerin çözümünde etkin bir araç olarak kullanılabilme potansiyeline sahiptir. Sosyal yardımların yerelleşmesi önündeki en büyük engeller; belediyelerde yoksullukla mücadele eden bir politika vizyonunun eksikliği, kurumsal yetersizlikler ve bazı kesimlerin sosyal yardımları kaynak israfı olarak gören bakış açısıdır. Sosyal yardımlar ile ilgili yerelleşme olgusunun üstünde ısrarla durulması halinde, öncelikle, sosyal yardımları yürütecek yerel birimlerde farkındalık yaratılmasına odaklanılmalıdır.

Decentralization of social assistance requires to evaluating two fundamental fields of study together; local government and social politics. It's important to discuss about theoretical dept of these two fields of study and results of practices in Turkey with historical point of view. On behalf of shaping politics of these fields for the future, we should analyse experiences under circumtances of the past. In this study, mentioned analysis made by interviews at local level and central level.In Turkey, social assistances made by municipalities, mostly in a traditional way, have possibilty to create new problems such as clientelism, populism and waste of resources. Municipalities charity based social assistances fails to comply with the right based modern social assistance systems of present-days. As a result of traditional charity based views, social assistances are accused of creating dependency and identified as a temporary solution. With this view, social assistances' poverty eradication functions of social assistance are not recognised at municipality level in Turkey. However, social assistances have the potential to be used as an effective tool for solving different social problems with it's developing behavior and providing opportunities functions.Major problems on the centralization of social assistance are the absence of anti-poverty vision in municipalities, institutional inabilities and some parts of society's perspectives that identify social assistance as a waste of resources. In the case of insisting on the decentralization of social assistance, primarily, it's necessary to focus on creating awareness.