Tarihsel Değişim Sürecinde İstihbaratın Uluslararası İlişkilerde Artan Rolü

Abstract

İstihbarat, tarihsel olarak insanoğlunun başlangıcından beri süregelmiş olup, bu süreç içerisinde çeşitli alanlara yayılarak gerek ülkelerin iç işlerinde gerekse dış işlerinde oldukça etkili olmuştur. İstihbarat sadece bilgi toplamak olarak özetlenemeyecek olup, özellikle I. Dünya Savaşından sonra kurumsallaşarak analiz ve yorumlanma aşamaları da bu süreç içerisinde ciddi roller oynamaya başlamıştır. İstihbarat sadece askeri alanlarda değil sivil alanlarda da kullanılmaya başlanmış, aynı zamanda istihbarat kaynakları da çok çeşitlendiğinden yaşamın her alanında önemini arttırarak devam ettirmektedir. Özellikle gelişen teknoloji ile beraber değişen istihbarat alanları uluslararası alanda ilişkilerin farklı boyutlarda değişip düzenlenmesine neden olabilmekte ve dış politikaların yönünün belirlenmesinde rol oynamaktadır. Dünyada yaşanan olaylar nedeni ile özellikle 11 Eylül saldırılarından sonra istihbarat anlayışı ve yapılanması oldukça değişmiş, ülkeler II. Dünya Savaşından sonra kurulan liberal düzeni sorgularken birbirleri hakkında bilgi toplayabilmek oldukça önemli hale gelmiştir. Aynı zamanda sürdürülebilir devlet anlayışında milletlerin kendilerini koruyabilmeleri ve dış politikalarını şekillendirebilmeleri için de istihbarat ve istihbarat örgütlerinin önemi gün geçtikçe artmaktadır. Kurumsallaşan istihbarat teşkilatları, dönem dönem farklı teknikler ve örgütlenme yöntemleri kullanarak, devletin temel amacı olan devamlılığı sağlayabilmek için kullanabilecekleri bilgileri toplamaya çalışmakta ve kendileri hakkında bilgi toplanmasını engellemek amacıyla (karşı istihbarat) çeşitli çalışmaları da devam ettirmektedir. Bu çalışmanın amacı, İstihbaratın tarihin en eski zamanlarından beri insanoğlunun hayatında ne kadar önemli bir yere sahip olduğu konusunda bilgiler vermek ve Dünyada ve Türkiye'de geçirdiği tarihi sürece de değinerek, değişen günümüz koşullarına adaptasyonuyla birlikte uluslararası ilişkilerde artan rolüne değinmek olacaktır.

Intelligence has been going on historically since the beginning of mankind and has spread to various fields during this process and has been very effective both in the internal affairs of countries and in their external affairs. Intelligence cannot be summarized as just gathering information, especially after the World War I, the stages of analysis and interpretation became institutionalized and began to play serious roles in this process. Intelligence has started to be used not only in military fields but also in civilian fields, and since intelligence sources are very diverse, it continues to increase its importance in all areas of life. Especially with the developing technology, changing intelligence fields can cause international relations to change and regulate in different dimensions and play a role in determining the direction of foreign policies. Due to the events taking place in the world, especially after the September 11 attacks, the understanding and structuring of intelligence have changed quite a lot. While questioning the liberal order established after the World War II, it has become quite important to be able to collect information about each other for all countries. At the same time, the importance of intelligence and intelligence organizations is increasing day by day in order for nations to protect themselves and shape their foreign policies in a sustainable understanding of the state. Institutionalized intelligence agencies try to collect information that they can use to ensure continuity, which is the main goal of the state, using different techniques and organizational methods from time to time, and also carry out various studies in order to prevent the collection of information about themselves (counterintelligence). The purpose of this study in the history of mankind since the most ancient times in the life of intelligence have held an important place in the historical process and to give information about the world and in Turkey, referring to adapt to changing conditions will touch on the increasing role in today's international relations.