Avrupalılaşma sürecinde Türkiye'deki azınlık hakları sorunu; Rum cemaat vakıflarının taşınmaz edinmesi meselesi

Abstract

Avrupalılaşma kavramı üye ülkeler ve aday ülkelerin politikalarının, siyasi ve kurumsal yapılarının Avrupa düzeyinde oluşan politikalardan nasıl ve ne derece etkilendiğine odaklanmaktadır. Bu bağlamda aday ve üye ülkelerin iç politikalarındaki değişimin kaynağı olarak gösterilen Avrupalılaşmanın ortaya çıkışı ve gelişimiyle birlikte Türkiye gibi aday bir ülkenin azınlık hakları uygulamaları üzerindeki etkileri, etkileme mekanizmaları ve bunların sonuçlarını araştırmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Helsinki Zirvesi'nden sonra diğer aday ülkelerde olduğu gibi Türkiye için de AB üyeliği, belirlenen koşullar ve normlar çerçevesinde Avrupalılaşmanın oluşturduğu bir baskı unsuru olarak ortaya çıkmaktadır. Avrupalılaşma kavramıyla birlikte Türkiye ve Avrupa birliğinin tarihsel süreçteki ilişkileri neticesinde Türkiye'deki azınlık hakları uygulamalarının değerlendirilmesi yapılmıştır. Avrupalılaşma teorileri kapsamında bakıldığında, Türkiye'deki azınlık hakları uygulamaları ile bu konuda belirlenmiş olan AB normlarının uyumsuzluk gösterdiği gözlemlenmektedir. Bu hipotez, çalışmanın son kısmında cemaat vakıflarının taşınmaz edinmesine ilişkin hukuki düzenlemeler ile birlikte yaşanan süreçlere ve AİHM'nin Rum cemaat vakıflarının taşınmaz edinmesine ilişkin davalarının incelenmesiyle desteklenmiştir.

The concept of Europeanization focuses on how and to what extent the policies, political and institutional structures of member states and candidate countries are affected by policies formed at the European level. With the emergence and development of Europeanization, which in this context is signified as a source of change in the domestic policies of candidate and member states, this study aims to investigate the effects, impact mechanisms and consequences of Europeanization on a candidate country like Turkey in the field of minority right practices. After the Helsinki Summit, EU membership for Turkey as well as for other candidate countries constitutes a pressure element of Europeanization within the framework of determined conditions and norms. As a result of the relations between Turkey and the European Union in the historical process together with the concept of Europeanization, the evaluation of minority rights practices in Turkey has been carried out. Within the framework of Europeanization theories, it is observed that there is a practical misfit between Turkey and EU norms concerning the minority rights. In the last part of this study, this hypothesis is supported by taking into account the legal procedures on the acquisition of immovable properties by community foundations as well as the decisions of the ECtHR on the acquisition of immovable properties of Greek community.