Kırım Sorunundan Donbas Savaşı'na Rusya Ukrayna Uzlaşmazlığı: Sebepler ve Sonuçlar

Abstract

Tarih boyunca stratejik ve jeopolitik önemiyle Avrasya'nın en önemli coğrafyalarının başında gelen Ukrayna toprakları, kendi tarihinin en kritik dönemeçleri olan Turuncu Devrim ve Maydan olaylarıyla birlikte başlayan 'Avrupalılık' için protesto gösterilerine sahne olmuştur. Bu sürecin en büyük problemlerinden ilki; Rusya'nın Kırım'a müdahalesi olmuş ve bu gelişmenin arkasında yatan etkenlerin neler olduğu ise bu araştırma üzerinden tartışılmıştır. Ayrıca Rusya'nın Kırım'ı ilhakı ve Donbas çatışmalarındaki Rus yanlısı ayrılıkçılara yaptığı iddia edilen askeri destekle birlikte uluslararası bir krize dönüşen halihazırdaki olaylara bakıldığında, kaotik boyutu daha güçlü görebilmek mümkündür. Ancak Moskova-Kiev hattında yaşanan gerilimlerin, SSCB'nin dağılması ve akabinde Ukrayna Parlamentosu'nun 24 Ağustos 1991 tarihinde bağımsızlık kararı almasıyla birlikte başladığı gerçeğini göz ardı etmemek gerekir. Çok yakın bir zamanda gerçekleşen Rusya'nın Kırım'ı ilhakı, imzaladığı en az 4 ayrı yükümlülüğü yerine getirmemesiyle ve Batılı güçlerin sadece kısmi ekonomik yaptırımlarda bulunması, ''Hukuk ve Egemenlik'' kavramının sorgulanmasının aciliyetini ortaya koyması bakımından önemlidir. Ukrayna'nın, egemenliğini sağlama almak için Hukuka ve Ahde vefa ilkesine güvenerek nükleer silahlarını ve türevlerini teslim etmesi , egemenliğini korumak yerine belki de savunmasız kaldığı için topraklarından olması ''Güç ve Hukuk'' kavramlarını sorgulatmasından dolayı isabetli bir yakın zaman belirgesidir. Araştırmanın amacı; Rusya'nın taraf olduğu uluslararası antlaşmaların yükümlülükleri doğrultusunda, tamamen aykırı olarak Ukrayna toprağını işgalini; egemenlik ve toprak bütünlüğünü ihlal etmesinin arka planında neler olduğu, NATO ve AB'nin genişlemesiyle; sınırlarına dayanıldıkça algıladığı tehdidi yaşamsallaştıran Rusya'nın, değişen dış politikasına hangi faktörlerin yol açtığını ve son olarak Ukrayna'nın, bir taraftan Rusya ile AB arasında bölgesel bir kısır döngüde, diğer taraftan Rusya ile Batı arasında küresel bir kıskacın açmazında kalmasının tahrip edici etkilerini açıklayabilmektir.

Ukraine lands which have been at the forefront of the most important geographies of Eurasia with its strategic and geopolitical importance throughout the history, have witnessed the protest for 'Europeanship' which started together with the Orange Revolution and the Maydan events which are the most critical turning points of its own history. One of the biggest problems of this process was the intervention of Russia to Crimea and the factors behind this development have been discussed in this research. When the current cases which turned into an international crises together with the military support provided to the pro-Russia separatists in Donbas conflicts and the annexation of Crimea by Russia are considered, it is possible to see the chaotic dimension more strongly. However, it is necessary not to ignore the fact that the tensions in the Moscow-Kiev line began with the disintegration of the USSR and the subsequent decision of independence of the Ukrainian Parliament on 24 August 1991. It is important to reveal the urgency of questioning the concept of ''Law and Sovereignty'', the annexation of Crimea by Russia, its failure to fulfill at least four separate obligations, and the fact that Western powers are only in partial economic sanctions. To have Ukraine deliver its nuclear weapons and derivatives by relying on the principle of law and morality for securing sovereignty and to lose its lands for being defenseless is a timely near time due to the questioning of the concepts of ''Power and Law''. Purpose of the research is to explain the invasion of Ukraine land in contrary form and in accordance with the obligations of international treaties that Russia is party to, the background of the violation of sovereignty and territorial integrity, the factors leading the change in external policy of Russia which makes the threat vital with the expansion of NATO and the EU and finally the destructive effects of Ukraine becoming a global taciturn between Russia and the West and on a regional vicious circle between Russia and the EU.