Kolektif bellek ve mekân ilişkisi: 27 mayıs 1960 dönemi Yassıada üzerine bir inceleme

Abstract

Gelişen toplumsal ilişkiler ile son yıllarda toplumsal hafıza ve hafıza konusu birçok disiplin tarafından araştırma konusu olmuştur. Hafızanın mekân ile olan ilişkisinde önemli olan unsur birey ve toplum arasındaki bağdır. Mekân, belleği etkileyen en önemli unsurlardandır. Bu nedenledir ki, özellikle 20. yüzyıl sonrasında akademik alanda araştırmalara konu olan hafıza çalışmaları Türkiye'de de son yılarda gittikçe artan bir öneme sahip olmuştur. Toplumsal hafızasının mekân ile ilişkisi kavramsal olarak hafıza mekânının dönüşümüne dair çalışmalarda alanın gelişimine katkı sunmaktadır. Bu çalışmada toplumsal hafıza ile mekân ilişkisi, Maurice Halbwachs'ın 'hafızanın toplumsal çerçeveleri' kuramı bağlamında, 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi sonrasında yargılamaların gerçekleştiği Yassıada'nın mekânsal dönüşümü üzerinden incelenmiştir. Tezin amaçları doğrultusunda toplumsal hafızada Yassıada'nın yerini değerlendirmek için niteliksel bir araştırma gerçekleştirilerek 27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi ile bir mekân arasında kurulan ilişki ve Yassıada'nın toplumsal bellekte bir hafıza mekânı olduğu ortaya konulmuştur. Toplumsal hafızanın zaman içerisinde mekânın dönüşümü ile iktidarlar tarafından şekillendirildiğinin altını çizen bu çalışmada, hafıza mekânı olarak seçilen Yassıada'nın dönüşümü üzerinden toplumsal bellek-mekân ilişkisi incelenmiştir.

Many of disciplines has been researching collective memory and memory in consideration of developments of social relationships. The importing thing between memory and space is the connection between individual and society. Space is the most important thing which effects the memory. That's why this topic- memory- is getting more important in Turkey and we can see this increasement of academic studies especially after 20th century. Conceptually, connection between collective memory and space, contribute to development of memory space transformation. In this thesis, relationship between collective memory and space had been observed by getting references from: In Collective Memory (Les Cadres Sociaux de la Memorie, Maurice Halbwachs) under the topic of space transformation of Yassıada after 27 May1960 military coup.. at the and of the thesis the information of Yassıada was being memory space has been proven. Pelationship between 27 May 1960 military coup and space has been researched. This thesis also observed that governments could effect and gave a shape of this transformation of space. And relationship between collective memory memory and space, has been analyzed under the information of Yassıada the memory space.