Çağdaş Britanya Tiyatrosunda Temsil Edilen Neoliberalizm ve Engelli Bedenlerin Abjeksiyonu

Abstract

Bu tez, Ray Harrison Graham'ın Sympathy for the Devil (2002), Kaite O'Reilly'nin peeling (2016) ve Francesca Martinez'in All of Us (2022) adlı oyunlarının, engelli bireylerin 21. yüzyıl Britanya toplumundaki abjeksiyonunun kaynağı olarak neoliberal ideolojiyi gösterdiğini savunur. Engellilikle ilgili kişisel deneyimlerinden yola çıkan bu oyun yazarları, üretkenlik, özerklik ve kendi kendine yetebilme gibi değerleri kapsayıcılığın ve bireysel değerin göstergesi olarak yücelten sosyo-politik yapıyı eleştirmektedir. Bu bağlamda, bireylerin neoliberal normlara uymaması, farklı biçimlerde deneyimlenen abjeksiyonla sonuçlanmaktadır. Çalışmada Judith Butler'ın toplumsal abjeksiyon kavramı ile Ryan Thorneycroft'un öz-abjeksiyon anlayışı temel alınmıştır. Butler, toplumsal düzeni tehdit eden bedenlerin dışlanmasına odaklanırken; Thorneycroft, engelli bireylerin egemen normları içselleştirerek kendilerine yönelttikleri tiksintiyi analiz etmektedir. Bu kuramsal çerçeve, oyunların abjeksiyonu bir sakatlığın sonucu değil, neoliberal beklentilerin ürettiği ve pekiştirdiği bir durum olarak ortaya koyduğunu göstermektedir. Bu tez, aynı zamanda David Mitchell ve Sharon Snyder'ın anlatı protezi olarak adlandırdıkları anlatı yapısını, incelenen bu oyunların reddettiğini savunur. Anlatı protezi, engelli karakterleri genellikle sembolik araçlara veya diğer karakterlerin gelişimine hizmet eden edilgen figürlere indirger. Oysa Sympathy for the Devil, peeling ve All of Us, engelli karakterleri direnişin karmaşık özneleri olarak ön plana çıkarır; bu karakterler hem geleneksel dramaturjinin hem de neoliberal söylemin ideolojik temellerini ifşa eder ve sarsar. Estetik biçim, politik eleştiri ve bedensel deneyim üzerinden yapılan analizle, bu tez söz konusu oyunların temsile ve bedensel varoluşa dair alternatif modeller sunduğunu ortaya koymaktadır. Engelli kimlikler bir eksiklik ya da trajedi alanı olarak değil, sağlamcı varsayımları istikrarsızlaştıran, yıkıcı ve yaratıcı güçler olarak sunulmaktadır. Bu yaklaşımları sayesinde oyunlar, engelliliği kültürel eleştirinin merkezine yerleştirerek toplumsal düzenin radikal biçimde yeniden tahayyül edilmesine katkı sunmaktadır. Anahtar Sözcükler: Britanya tiyatrosu, Engellilik, Neoliberalizm, Abjeksiyon, Sağlamcılık.

This dissertation argues that Ray Harrison Graham's Sympathy for the Devil (2002), Kaite O'Reilly's peeling (2016), and Francesca Martinez's All of Us (2022) illustrate how the abjection experienced by disabled individuals in twenty-first-century British society is fundamentally rooted in neoliberal ideology. Drawing on their lived experiences of disability, these playwrights critique a socio-political framework that idealises productivity, autonomy, and self-reliance as markers of value and inclusion. Within this context, the failure to conform to normative neoliberal standards results in varying forms of abjection. The analysis adopts Judith Butler's concept of social abjection, which addresses the exclusion of bodies perceived as disruptive to the social order, alongside Ryan Thorneycroft's notion of self-abjection, whereby disabled individuals internalise dominant norms and develop self-directed disgust. These frameworks reveal how the plays collectively portray abjection not as a consequence of impairment, but as a condition produced and intensified by neoliberal expectations. Crucially, the dissertation argues that these playwrights also reject the mechanism of what David Mitchell and Sharon Snyder call narrative prosthesis—the literary convention that reduces disabled characters to symbolic devices or passive figures used to advance the development of others. In contrast, Sympathy for the Devil, peeling, and All of Us foreground disabled characters as complex agents of resistance who expose and disrupt the ideological foundations of both traditional dramaturgy and neoliberal discourse. Through the analysis of aesthetic form, political critique, and embodied experience, this study demonstrates how these plays offer alternative models of representation and embodiment. Disabled identities are presented not as sites of lack or tragedy, but as subversive and creative forces that destabilise ableist assumptions. Through this intervention, the plays reposition disability from the margins of representation to the centre of cultural critique that contributes to a radical reimagining of the social order. Keywords: British Drama, Disability, Neoliberalism, Abjection, Ableism