Sosyal Ağa Aşırı Bağlılık ve Alt Sıra Düşüncesinin, Etik Olmayan Pro-organizasyonel Davranışı Tetiklemedeki Rolü

Abstract

Bu araştırma, sosyal ağlara aşırı bağlılık ve alt çizgi zihniyetinin (BLM) etik dışı örgüt yanlısı davranışları (UPB) nasıl tetiklediğini incelemektedir. UPB, örgüte fayda sağlamak amacıyla yapılsa da, çoğu zaman etik standartları ihlal eder. Bu çalışma, performans baskısı ve örgütsel sadakat gibi davranışı teşvik eden içsel ve dışsal faktörleri incelemektedir. Sosyal değişim teorisi, ahlaki ayrışma, bilişsel uyumsuzluk ve nötralizasyon teorilerine dayanan bu araştırma, çalışanların etik dışı eylemleri nasıl meşrulaştırdıklarını ve sonrasında hangi duygusal sonuçlarla karşılaştıklarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Nitel bir yaklaşım kullanılmakta olup, veriler farklı sektörlerden ve kültürel geçmişlerden 10-15 profesyonel ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Bulgular, ahlaki muhakeme, meşrulaştırma teknikleri ve suçluluk veya ayrışma gibi duygusal tepkilerdeki desenleri ortaya çıkarması beklenmektedir. Bu çalışma, UPB'yi açıklamak için birden fazla psikolojik teoriyi birleştirerek literatüre katkı sağlamakta ve etik liderlik ile insan kaynakları uygulamaları için pratik çıkarımlar sunmaktadır.

This research explores how over-commitment to social networks and bottom-line mentality (BLM) contribute to unethical pro-organizational behavior (UPB). While UPB is intended to benefit the organization, it often violates ethical standards. This study examines the internal and external factors that encourage such behavior, including performance pressure and organizational loyalty. Grounded in social exchange theory, moral disengagement, cognitive dissonance, and neutralization theory, the research aims to uncover how employees justify unethical actions and what emotional consequences they experience afterward. A qualitative approach is used, with data collected through semi-structured interviews with 10–15 professionals from diverse industries and cultural backgrounds. The findings are expected to reveal patterns of moral reasoning, justification techniques, and emotional responses such as guilt or disengagement. This study contributes to the literature by integrating multiple psychological theories to explain UPB and offering practical implications for ethical leadership and human resource practices.