Bir Afrika sömürgecilik sonrası dönem romanı olan Things Fall Apart da Kültüre Özgü Ögelerin (KÖÖ) Arapça'ya çevirisi

Abstract

Bu tezde Chinua Achebe'nin Things Fall Apart romanında kültür özgü ögelerin İngilizce'den Arapça'ya çevirisi araştırıldı. Things Fall Apart romanı تتداعىأشياء başlığı altında Ürdünlü çevirmen Sameer Ezzat tarafından Arapça'ya çevrildi. Paul Bandia'nın üç bölümden oluşan metin inceleme yaklaşımı temel alınarak sömürgecilik sonrası metne uygulandı. İlk aşamada Achebe'nin gelenek, maddi kültür ve ekoloji gibi kültüre özgü ögeleri Igbo dilinden sömürgeci halkların kullandığı dili betimlemesinde kullandığı yaklaşımlar incelendi. Devamında, çevirmen Ezzat'ın bu kültüre özgü ögeleri hedef dil Arapçaya tercüme ederken kullandığı yaklaşımlar tartışıldı. Kaynak sömürgecilik sonrası döneme ait metinde, Afrikaya ait varlığı Avrupa dilinde vurgulamak isteyen Achebe çeşitli kültüre özgü ögeler kullanmıştır. Sömürgecilik sonrası döneme ait metinlerde kültüre özgü ögeleri betimlemek ve melez (hibrit) metinleri okuyucuya daha anlaşılabilir kılmak için tamponlama (cushioning) ve bağlamlama (contextualization) gibi farklı stratejiler kullanmıştır. Diğer taraftan, Sameer Ezzat kültüre özgü ögelerin çevirisinin çoğunda hedef metinlerdeki yazarın kaynak düşünce ve amacını koruyabilmek için bağımlı bir çeviri yaklaşımını tercih etmiştir. Bununla birlikte, çevirmenin bu tercihi çevrilen metindeki kültüre özgü ögelerin hedef okuyucu için belirsizlik yaratması olasıdır. Çoğu durumlarda kaynak dil ve çeviri dili arasında kültürel kesişmenin olmamasından dolayı sömürgecilik sonrası metindeki kültüre özgü ögelerin çeviri işlemi merkezi bir unsurdur. Kültür bilgisinin ve iletiminin azlığı çeviriyi etkiler, onu hedef kitleye belirisiz veya yanlış kılabilir.This thesis investigates the translation of culture-specific items (CSI) from English into Arabic in the African postcolonial novel Things Fall Apart by Chinua Achebe. Things Fall Apart is translated by the Arab Jordanian translator Sameer Ezzat under the tittle تتداعى أشياء. This study has been conducted under Paul Bandia's tripartite approach to postcolonial texts. Firstly, the author's strategies in portraying the CSIs such as customs, material culture, and ecology into the colonizer's language were analysed. Then, the translator's strategies in rendering these culture-specific items into the target language Arabic were discussed. In the original postcolonial text, Achebe used various CSIs to highlight the African essence in the European language. Achebe employed different strategies such as cushioning to portray the CSIs in the postcolonial text and make the hybrid text clearer. On the other hand, Sameer Ezzat, in translating CSIs into Arabic used a literal translation strategy in most of his translations to keep the author's original idea and intentions in the target text. However, the translator's choice may make the translated CSIs ambiguous for the target reader. Translating culture-specific elements in the postcolonial text is crucial since there is no culture overlap between two languages in most cases. The lack of cultural knowledge affects the translation and may make it ambiguous and inaccurate for the target reader.