İşbirlikçi Rasyonelite: Çağdaş Siyasal İ̇ktisatta İ̇stikrar Üzerine Bir İ̇nceleme

Abstract

Bu tez çalışması örgütsel rasyonelite ile bağlamlar arasındaki ilişkiyi çağdaş politik ekonomide bir istikrar unsuru olarak incelemektedir. Ҫalışmada tarihsel önemi olan Büyük Durgunluk (2007-09) krizinden hareketle üç analiz sunulmaktadır. İlk olarak örgütsel yapının açıklayıcı bir değişken olarak ele alınmayışı mevcut kriz yazınında bir eksiklik olarak belirlenmiştir. Ardından kooperatifçilik kuramının kavramsal çerçevesi kullanılarak örgütsel yapı ile istikrar arasındaki bağlantı öne sürülmüştür. İkinci analizde ticari ve kooperatif bankaların risk sağduyusu teşvik eden bağlamlar yaratma kapasiteleri Kanada finans sektörünün özelinde araştırılmıştır. Ticari ve kooperatif kuruluşların risk iştahları arasındaki farkları ampirik olarak incelemek üzere panel veri analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Ampirik bulgular ticari rasyonelitenin kooperatif rasyoneliteye göre risk iştahıyla daha yakından ilintili olduğuna dair beklentiyi desteklemiştir. Tezin kapsamındakı üçüncü çalışmada kooperatiflerin performansının içinde bulundukları toplumsal, ekonomik, siyasi ve yasal bağlamlarla ilişkisi incelenmiştir. Kooperatifçilik yoğunluğunun en yüksek olduğu ülkeler arasında olmasına rağmen kooperatifçiliğin ulusal öneminin oldukça düşük olduğu Türkiye'de bu çelişkinin nedenlerini anlamak üzere ülkenin önde gelen kooperatifçilerinden dördü ile görüşmeler yapılmıştır. Uzmanların Türk kooperatifçiliğinin çektiği zorluklara dair görüşleri seçilmiş bir grup ülkedeki benzer çalışmaların bulgularıyla birlikte değerlendirilmiştir. İnceleme Türkiye'de yaşanan sıkıntıların diğer gelişmekte olan ülkelerde görülen sorunlarla paralel, gelişmiş ülkelerdeki sorunlardan ise ayrışır olduğuna işaret etmiştir. Çalışmaların bulguları birarada değerlendirildiğinde 21. Yüzyılda kooperatifçiliğe dair zorlu bir durum ortaya çıkmaktadır: kooperatifçiliğin kapitalist ekonomilerde –özellikle de küreselleşmenin etkisiyle gittikçe daha istikrarsızlaşan gelişmekte olan ekonomilerde- belirgin bir istikrara katkı yapma kapasitesi varken, onun bu potansiyelini gerçekleştirmesi daha ziyade gelişmiş olan ülkelerde yerleşik olan destekleyici bağlamların varlığına bağlı gözükmektedir.

This dissertation examines the relationship between organizational rationality and context as a factor of stability in contemporary political economy. Motivated by the Great Recession (2007-09) as a recent crisis with historical significance, three analyses have been provided. Firstly, consideration of organizational structure as an explanatory variable in the recession is identified as a gap in the literature on the crisis. Conceptual framework of cooperative theory is used to argue for the link between organizational structure and stability. Secondly, capacities of commercial and cooperative banks in creating contexts to encourage risk prudence are explored in the particular of Canadian financial sector. A panel data analysis is employed to empirically identify the difference in risk appetites between commercial and cooperative organizations. Estimations support the expectation that commercial rationality is more closely associated with risk appetite than cooperative rationale is. In the third essay, the link between cooperative performance and social, economic, political and legal contexts in which cooperatives exist is examined. Four of the prominent cooperative experts in Turkey have been interviewed to explore the reasons why cooperativism lacks national significance in this country despite the fact that it has one of the highest concentrations of cooperatives in the world. Experts' opinions on cooperative challenges are reviewed against the findings from studies in a select group of countries. Challenges that confront Turkish cooperativism appear to be consistent with those found in other developing country studies, but diverge from those reported in developed countries. Findings point to a predicament about cooperativism in the 21st Century: cooperativism has an observable capacity to endorse stability in capitalist economies –especially in developing countries that are increasingly destabilized in the face of globalization; however its competence to fulfill this potential relies on the presence of conducive contexts that are more prevalent in already developed economies than the developing ones.