Finansal Türev Ürünlerden Forward Sözleşmelerinin Muhasebe İşlemleri ve Vergilendirilmesi

Abstract

I. ve II. Dünya Savaşları çok sayıda ülkenin üretim yapısının zarar görmesine, ekonomik anlamda üretimin azalmasına bireysel ve toplumsal ihtiyaçların karşılanamamasına neden olmuştur. Özellikle II. Dünya Savaşından sonra başlatılan ekonomilerin yeniden yapılandırılmasında en önemli sorun, yeterli mali kaynağın, finansal birikimin olmamasıdır Küreselleşme olgusu ile yatırım ve ticari faaliyetlerin giderek artması beraberinde finansmana olan ihtiyacı artırmıştır. Artan finansman ihtiyacının klasik araçlar (para, senet, çek vb) ile karşılanmasında ortaya çıkan güçlükler, prosedürlerin uzunluğu ve miktar bakımından ortaya çıkan yetersizlikler yeni finansman araçlarının yaratılmasına sebep olmuştur. Çok çeşitli şekillerde ortaya çıkan finansman araçları ile yatırımların ve ticari faaliyetlerin finansmanı sağlanırken diğer taraftan ekonomik yapılarda karşılaşılan krizlere bağlı olarak karşılaşılan fiyat dalgalanmalarına bağlı risklerin azaltılma çabaları da finansman araçlarının çeşitliliğini artırmıştır. Finans piyasalarında türev ürün olarak nitelendirilen finansman araçları günümüz ekonomilerinde önemli bir yere sahiptir. Çalışma konusu olarak seçilen forward sözleşmeler ve bu sözleşmelere dayalı olarak yapılan işlemler türev ürünler arasında öne çıkmaktadır. Muhasebeleştirmenin sözleşmelerinin kapsamı ve amacını kavrayacak şekilde yapılması gerekir. Bu durum işletmelerin mali durumlarının gerçekçi olarak belirlenmesi ve vergilendirmesi açısından büyük öneme sahiptir. Bu tez çalışmasının kapsamında öncelikle türev ürünlerin neler olduğu ve forward sözleşmelerin tanımı, amaçları üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde ise forward işlemlerin uluslararası muhasebe standartları ve ulusal muhasebe standartlarına göre muhasebe kayıtlarının yapılmasına ilişkin esaslar ve sorunlar irdelenmiştir. Üçüncü bölümde ise forward sözleşmelere dayalı olarak elde edilen gelirlerin Türk Vergi Sisteminde yer alan yasal düzenlemelere göre nasıl vergilendirildiği detaylı olarak örnekleri ile açıklanmıştır.

I and II. The World Wars caused the damage to the production structure of many countries, the decrease in economic production, and the inability to meet individual and social needs. In particular, the most important problem in the restructuring of the economies that started after World War II is the lack of sufficient financial resources and financial accumulation. The phenomenon of globalization and the gradual increase in investment and commercial activities have increased the need for financing. Difficulties in meeting the increasing financing need with classical instruments (money, bills, checks, etc.), the length of the procedures and the inadequacies in terms of amount have led to the creation of new financing instruments. Financing instruments, which are described as derivative products in financial markets, have an important place in today's economies. Forward contracts selected as the subject of study and transactions based on these contracts stand out among derivative products. Recognition should be done in a way that understands the scope and purpose of the contracts. This situation is of great importance in terms of realistic determination and taxation of the financial situation of enterprises. Within the scope of this thesis, first of all, what derivative products are and the definition and objectives of forward contracts are emphasized. In the second part of the study, the principles and problems related to the accounting records of forward transactions according to international accounting standards and national accounting standards are examined. In the third part, how the incomes obtained based on forward contracts are taxed according to the legal regulations in the Turkish Tax System are explained in detail with examples.