Kişi-iş Uyumu ile Sessiz İstifa Arasındaki İlişkide İş Biçimlendirmenin Aracı Rolü: Sivil Havacılık Yer Hizmetleri Sektöründe Bir Uygulama

Abstract

Bu araştırmanın amacı, sivil havacılık yer hizmetleri sektöründe çalışanların kişi-iş uyumu ile sessiz istifa arasındaki ilişkiyi incelemek ve iş biçimlendirme davranışının bu ilişkideki aracı rolünü ortaya koymaktır. Araştırmada kişi-iş uyumu kavramı, iş-kişi uyumsuzluğu ve kişi-iş uyumu olarak iki alt boyutta yeniden yapılandırılarak ele alınmıştır. Çalışma kapsamında 18 yaş üzerindeki 345 yer hizmetleri çalışanından anket yöntemiyle veri toplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre, iş-kişi uyumsuzluğu ile sessiz istifa arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiş; kişi-iş uyumu ile sessiz istifa arasında ise anlamlı bir ilişkiye ulaşılamamıştır. İş biçimlendirme alt boyutları incelendiğinde, görev biçimlendirme davranışının sessiz istifa üzerinde pozitif yönlü etkisi olduğu görülmüş, sosyal biçimlendirme ise sessiz istifayı sınırlı düzeyde azaltıcı etki göstermiştir. Beceri ve bilişsel biçimlendirme alt boyutlarının sessiz istifa üzerinde anlamlı etkileri bulunmamıştır. Aracılık analizlerinde ise iş biçimlendirmenin, iş-kişi uyumsuzluğu üzerinden sessiz istifa üzerinde kısmi ve pozitif yönlü, kişi-iş uyumu üzerinden ise dolaylı ve negatif yönlü aracılık etkisi belirlenmiştir. Bu sonuçlar, kişi-iş uyumu ve iş biçimlendirme kavramlarının örgütsel davranış literatüründe sıklıkla vurgulanan pozitif etkilerinin bağlamsal ve niyet temelli dinamikler doğrultusunda farklılaşabileceğini ortaya koymakta, sessiz istifa davranışının yalnızca bireysel motivasyon eksikliği değil, örgütsel yapı ve bireysel algıların etkileşimiyle şekillendiğini göstermektedir.

The aim of this study is to examine the relationship between person-job fit and quiet quitting among employees working in the civil aviation ground handling sector, and to investigate the mediating role of job crafting behavior in this relationship. In the study, the concept of person-job fit was restructured and addressed in two sub dimensions: job-person misfit and person-job fit. Data were collected through a questionnaire from 345 ground handling employees over the age of 18. According to the findings, a positive and significant relationship was found between job-person misfit and quiet quitting, whereas no significant relationship was identified between person-job fit and quiet quitting. In the examination of the sub dimensions of job crafting, task crafting was found to have a positive effect on quiet quitting, while social crafting showed a limited negative effect. Skill and cognitive crafting sub-dimensions did not have any significant effects on quiet quitting. Mediation analyses revealed that job crafting partially and positively mediated the relationship between job-person misfit and quiet quitting, while it exhibited an indirect and negative mediation effect through person-job fit. These results indicate that the frequently emphasized positive effects of person job fit and job crafting in the organizational behavior literature may vary depending on contextual and intention-based dynamics. Furthermore, quiet quitting behavior is shaped not only by individual motivation deficits but also through the interaction between organizational structure and individual perceptions.