Algoritmik Yönetim Kapsamında İşçinin İzlenmesi

Abstract

Algoritmik yönetim, iş ilişkilerinin dijitalleşmesi ile çalışma yaşamında yeni ortaya çıkan ve çoğunlukla yapay zekaya dayalı bazı uygulamaları ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. İşverenin bireysel iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi, iç yönetmelik ya da yönetim hakkı gibi kaynaklara dayanarak, işçilerin iş görme edimine veya işyerindeki davranışlarına yönelik çalışma koşullarını çeşitli yazılımlar aracılığıyla düzenlemesi, bu kavram ile açıklanır. Algoritmik yönetim, yönetime ilişkin otomatik veya yarı otomatik kararlar alınması ve bunların icrası için, işçiler veya müşterilere ait verilerin toplanması ve algoritmalar aracılığıyla otomatik ya da yarı otomatik olarak işlenmesi anlamına gelmektedir. Bu tür uygulamalar veri işleme yoluyla gerçekleştirildiği için, özellikle işçiye dair çok büyük hacimde veriye ihtiyaç duyulur ve bu veri genellikle izleme yöntemleriyle elde edilir. Bu nedenle algoritmik yönetim kapsamında yapılan izlemenin hukuka uygunluğunun, yazılım sektöründe kullanılan yeni uygulamalara göre ele alınması gereklidir. Bu yöntemlerin hukuka uygunluğu, algoritmik yönetim özelinde iki şarta bağlıdır: (i) izlemeye ilişkin uyulması gereken temel ilkelere uygunluk, yani elverişlilik, gereklilik ve orantılılık, (ii) otomatik karar alma mekanizmalarına yönelik Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) md.11/1(g) hükmüne uygunluk. Olması gereken hukuk bakımından ise Türk hukuku hâlâ algoritmik yönetim ile alınacak tüm kararların insan müdahalesini veya kontrolünü gerektirmesi bakımından yetersizdir. Hukuka aykırı algoritmik yönetim yöntemleri ile işçinin özel yaşamın gizliliği hakkı ihlal edilirse; (i) işçinin kişilik hakkının korunması, (ii) işçi lehine haklı nedenle fesih hakkının doğması ve (iii) ayrımcılık tazminatı gibi sonuçlar doğar.