Yapay Zekânın Hukuki Kişiliği Sorunu

Abstract

Özellikle son yirmi yılda yaşanan teknolojik atılımlarla makineler, programlandıkları işleri yapan birer araç olmaktan çıkıp otomatik sistemler haline gelmiştir. Yapay zekâ da bu otomatik sistemlerin, günlük yaşamda en çok karşılaşılan örneklerinden birisidir. Yapay zekâ, yaşamımıza bazı kolaylıklar getirmekle birlikte, birçok hukuki soruna da kapı aralamaktadır. Olası insan hakları ihlalleri ile hukuki ve cezai sorumluluk halleri, bu açıdan en güncel hukuki sorunlardır. Farklı yaklaşımlara sahip olsalar da Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere birçok ülke ve uluslararası kuruluş, özellikle 2019 yılı ve sonrasında yapay zekâ regülasyonları üzerinde çalışmaya başlamıştır. Ülkemizde henüz bu yönde bir düzenleme bulunmamakta; ancak konuyla ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmada ise yapay zekâya ilişkin bir regülasyonun nasıl olması gerektiğinden çok yapay zekânın hukuki statüsüne odaklanılmaktadır. Bu çerçevede, öncelikle kişi, gerçek kişi ve tüzel kişi kavramlarıyla ilgili genel bilgiler verilmekte; sonra teknik ve hukuki açılardan yapay zekâ kavramından ne anlaşılması gerektiği incelenmekte ve yapay zekânın sui generis bir öge olduğu tespiti yapılmaktadır. Ardından, yapay zekâ, hukuk dünyasındaki sui generis canlı ve nesnelerden hayvanlar ve otomobiller perspektifinden değerlendirilmekte ve söz konusu eşyaya ilişkin hükümlerin, yapay zekâ kaynaklı sorunları çözmede yeterli olamayacağı sonucuna ulaşılmaktadır. Sonrasında, yapay zekâya ayrı bir hukuki statü tanınması olasılığı değerlendirilmek üzere yapay zekâya hukuki kişilik tanınmasını reddeden görüşler ile kabul eden görüşler incelenmekte ve yapay zekâya özgü bir hukuki kişilik önerisi getirilmesinde yarar olduğu sonucuna varılmaktadır. Ve en son da tüm araştırma, inceleme ve değerlendirmelerimiz sentezlenerek yapay zekâya özgü bir hukuki kişilik önerisi sunulmaktadır.Particularly with the technological breakthroughs of the last two decades, machines have evolved from tools that perform programmed tasks to become automated systems. Artificial intelligence is one of the most frequently encountered examples of these automated systems in daily life. While artificial intelligence brings some convenience to our lives, it also opens the door to many legal issues. Possible human rights violations and legal and criminal liability are the most current legal issues in this regard. Despite their different approaches, many countries and international organizations, particularly the European Union and the United States, have begun working on artificial intelligence regulations, especially since 2019. There is currently no regulation in this area in our country; however, studies are being conducted on the subject. In this study, however, we focus on the legal status of artificial intelligence rather than what a regulation regarding artificial intelligence should look like. Within this framework, we first provide general information regarding the concepts of person, natural person, and legal person. We then examine the concept of artificial intelligence from technical and legal perspectives, and we determine that artificial intelligence is a sui generis entity. We then evaluate artificial intelligence from the perspective of animals and automobiles, which are sui generis living beings and objects in the legal world. We conclude that the provisions regarding these properties are insufficient to solve problems arising from artificial intelligence. Subsequently, to assess the possibility of granting artificial intelligence a separate legal status, we examine the views for and against the granting of legal personhood to artificial intelligence, and we conclude that a proposal for legal personhood specific to artificial intelligence would be beneficial. Finally, we synthesize all our research, analysis, and assessments to propose a distinct legal personhood for artificial intelligence.