Kuruluşundan Günümüze Nato'nun Dönüşümü ve 2022 Stratejik Konsepti Bağlamında Türkiye'nin Önemi

Abstract

Bu tez, NATO'nun 2022 Stratejik Konsepti çerçevesinde, değişen bölgesel ve küresel jeopolitik gelişmeler ve güvenlik ortamı ışığında Türkiye'nin İttifak içindeki artan stratejik önemini incelemektedir. Bu temelde, NATO'nun kuruluşundan itibaren geçirdiği stratejik dönüşüm, ittifakın genişleme stratejileri, karşı karşıya kaldığı yeni güvenlik tehditlerine yönelik geliştirdiği misyonlar ve ortaya koyduğu hedefler, Türkiye'nin NATO'nun misyonlarına bugüne kadar yaptığı katkılar, NATO'nun Türkiye'ye sağladığı katkılar, Türkiye'nin jeostratejik konumu ve milli savunma sanayindeki gelişmeler analiz edilmiştir. Bu temelde tez, NATO'nun ikinci büyük askeri gücü olmasının ötesinde, sahip olduğu benzersiz jeostratejik konumu, terörle mücadele, enerji güvenliği ve düzensiz göç gibi tehditlerle mücadeledeki başarısı, bölgesel ve küresel istikrarın sağlanmasındaki kilit rolü ve her geçen gün artan milli savunma yetenekleri ile Türkiye'nin NATO'nun 2022 Stratejik Konsepti hedefleri için vazgeçilmez hale geldiğini savunmaktadır. Türkiye'nin İttifak içindeki artan bu önemi, sahip olduğu güçlü ordusu, Rusya-Ukrayna savaşında ortaya koyduğu istikrarlı ve kararlı çabaları ile ABD'de gerçekleşen politik değişimin etkisiyle ortaya çıkan politik değişim ve belirsizlikler neticesinde başta, NATO Genel Sekreteri olmak üzere ABD'li ve Avrupalı siyasetçiler tarafından da teyit edilmektedir. Sonuç olarak bu tez, NATO-Türkiye ilişkilerinin geleceğinin stratejik iş birliği ve gelişen siyasi dinamikler arasında karşılıklı bağımlılık çerçevesinde bir denge ile şekilleneceği sonucuna varmaktadır. Türkiye'nin ayrılmaz rolünün kabul edilmesi ve bu doğrultuda İttifak'ın adil ve tutarlı bir kolektif savunma sağlaması, Avrupa-Atlantik bölgesinin güvenliği için hayati önem taşıyacaktır. Bu tez, Türkiye'nin NATO içindeki konumunun bölgesel ve küresel barış ve istikrarın tesis edilmesinde belirleyici bir faktör olduğu hipotezini desteklemekte ve Türkiye'nin tam katılımı olmaksızın NATO'nun Yenilenen Jeostratejik Dönemi zorluklarına yanıt verme yeteneğinin ciddi şekilde sınırlanacağını savunmaktadır.This thesis examines Turkey's increasing strategic importance within the Alliance in light of changing regional and global geopolitical developments and the security environment within the framework of NATO's 2022 Strategic Concept. On this basis, the strategic transformation that NATO has undergone since its establishment, the Alliance's expansion strategies, the missions it has developed and the goals it has set in response to new security threats, Turkey's contributions to NATO's missions to date, NATO's contributions to Turkey, Turkey's geostrategic position and developments in its national defence industry have been analysed. On this basis, the thesis examines Turkey's unique geostrategic position, its success in combating threats such as terrorism, energy security, and irregular migration, its key role in ensuring regional and global stability, and its ever-increasing national defence capabilities. Turkey's growing importance within the Alliance, its strong military, its stable and determined efforts in the Russia-Ukraine war, and the political changes and uncertainties resulting from the political changes in the United States have been confirmed by American and European politicians, including the NATO Secretary General. In conclusion, this thesis concludes that the future of NATO-Turkey relations will be shaped by a balance between strategic cooperation and evolving political dynamics within a framework of mutual dependence. The recognition of Turkey's indispensable role and the Alliance's provision of fair and consistent collective defence in this regard will be of vital importance for the security of the Euro-Atlantic region. This thesis supports the hypothesis that Turkey's position within NATO is a decisive factor in establishing regional and global peace and stability, and argues that without Turkey's full participation, NATO's ability to respond to the challenges of the Renewed Geostrategic Era will be seriously limited.