Medya haberlerinde bulunan ideolojiler ve güç ilişkileri üzerinde eleştirel söylem çözümlemesinin uygulanması ve haberlerin çevirisi

Abstract

İletişim ve medya, hem kaynak hem de erek metinlerde ideolojilerin ve güç ilişkilerinin aktarılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Metinlerdeki ideolojilerin ve güç ilişkilerinin çözümlenmesi, çevirmenler ve okuyucular için anlama ve çeviri sürecinde bir problem teşkil etmektedir. Bu çalışmada, kaynak metinlerdeki ideolojiler ve güç ilişkilerinin erek metne tercümesi eleştirel bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Bunun için İngilizce ve Türkçe olarak yayınlanmış 6 kaynak 6 erek metin olmak üzere toplamda 12 medya haberi analiz edilmek üzere seçilmiştir. Derlenilen haberlerin analizinde van Dijk tarafından geliştirilmiş olan Eleştirel Söylem Çözümlemesi'ndeki yapı modeli kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, ideolojileri ve güç ilişkilerini ideolojik konumlanmalarına ve temsillerine uygun olarak aktarmak ve yansıtmak için gazetecilerin ve çevirmenlerin sözcük ve gramer yapıları seçimi, bilgilerin yer değiştirmesi, çıkarma ve eklemeler gibi birtakım teknikler ve ideolojik yaklaşımlar kullandıkları gözlemlendiğinden dolayı dilin manipülatif bir araç olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Communication and media play an important role in transmitting ideologies and power relations both in source and target texts. Decoding ideologies and power relations within the texts causes a drawback for translators and readers in the process of comprehension and translation. In this study, 12 media news, 6 source texts and 6 target texts, published in both English and Turkish were chosen to be analyzed to address ideologies and power relations in the source texts and their translation into the target text from a critical perspective. With a view to doing so, structure model in Critical Discourse Analysis developed by van Dijk was used to analyze the news collected. As a result of the study, it was concluded that language may be used as a manipulative tool because it was observed that the journalists and the translators utilized some techniques and ideological markers such as lexical and grammatical structure choices, relocation of information, omissions and additions so as to transfer and reflect ideologies and power relations in accordance with their ideological positionings and approaches.