Tanzimat'tan Günümüze Eğitimde Alanında Yapılan Reformlar

Abstract

Bu çalışmada, Osmanlı'dan günümüze eğitim sistemi ve bu eğitim sistemi üzerinde yapılan reformların neler olduğu, eğitime katkıları, Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluşundan Tanzimat'ın yeniliklerine kadar olan dönem, Eğitimde modernleşme çabaları, Tanzimat dönemi, Mutlakıyet dönemi, İkinci Meşrutiyet dönemi, Kurtuluş Savaşı dönemi, Türkiye Cumhuriyeti dönemi ve en son Eğitim şuraları başlıkları altında incelenmiştir. İnsanların bilginin değerini anladığı ve temel bilgilerinin yapıtaşlarını kurduğu eğitim, bilgiye erişmede en önemli araçtır. İnsanlık tarihi boyunca toplumların, varlıklarını devam ettirebilmeleri sosyal yaşantılarını sağlayabilmeleri eğitim doğrultusunda olmuştur. Eğitim toplumu iyi yerlere taşıyacağı gibi, bazen de geri kalmasında etkendir. Toplumda yaşanan en ufak bir sorunda hemen eğitim düzeyi irdelenerek, sebep genellikle eğitime bağlanmıştır. Osmanlı döneminin genelinde, belli düzeydeki öğrencilerin devlet erkanında görev almak için yetiştirilirken, diğer kesiminin daha düşük nitelikteki Sıbyan Okulları, medreselerde eğitim görmesi, daha eğitimin ilk kademesinde sınıf ayrımcılığını doğurmuştur. Eğitimin ilk basamağı olan ilkokullarda, eğitime yeteri kadar önemin verilmemesi kuruluş amacı Kuran okutmak, namaz kıldırmak gibi dini konular olan okullardan anlaşılmaktadır. Her ne kadar ilerleyen dönemlerde Batı hayranlığı sebebiyle eğitimde reformlar yapılıp yurt dışına öğrenciler gönderilerek gelişmeler takip edilmek istense de ulaşılmak istenen batı standartlarında bir eğitim modeli yaratılamamıştır. Batılı eğitim ile geleneksel eğitim görenler arasındaki uçurum büyümüş, köklü çözümlerden ziyade o dönemi kurtaracak önlemler alınmıştır. Osmanlının son dönemlerinde ders programları modern konuları içine alacak şekilde yeniden düzenlenmiş, Türkçe öğretime ağırlık verilmiş, fakir öğrencilere burs verilerek eğitimde fırsat eşitliği sağlanılmaya çalışılsa da ülkenin buhranlı dönemi ve sonrasındaki kurtuluş mücadelesi önceliği vatan savunmasına geçirmiştir. Cumhuriyet dönemi ile birlikte milli bilincin, beraberliğin oluşmasında asıl etkenin eğitim olduğu vurgulanarak bu doğrultuda birçok reformlara imza atılmıştır. Eğitimde reform yapmak, geçmişten günümüze devletleri felakete sürükleyen sebepleri, kötü gidişatı ortadan kaldırmak için bir yol niteliği taşımaktadır. Tanzimat döneminde hasta adamı tedavi etmenin yolunun eğitimden geçmesi, Osmanlı-Rus Savaşı'ndan sonra reform isteklerinin ağır basması, Mutlakiyet ve İstibdat idaresinden bunalan ülkeye yeni bir çehre kazandırma arzusu gibi sebepler eğitimin bir araç olarak görülmesini destekler niteliktedir. Cumhuriyet dönemi sonrasında ise her hükümetin kendi döneminde eğitim sisteminde değişikler yapmış ya da yenilikleri parti propagandası olarak görmüştür. Tüm bunlardan dolayı, hak ettiği önemi göremeyen eğitimde yeteri kadar ilerleme sağlanamamıştır.This study analyzes the education system from the Ottoman times to the present, the reforms introduced for the education system, their contributions to the education under the titles: the period between the inception of the Ottoman Empire and the novelties of the Imperial Edict, modernization efforts in education, the Ottoman Reform Era, the Autocracy Period, the Period for the War of Independence, the Republican Period and the latest education councils. Enabling people to appreciate the value of information and build the keystone of their basic knowledge on, education is the most essential means in access to information. Societies have survived and led a social life thanks to education throughout the human history. In fact, education has played a major role in not only the development but also the underdevelopment of countries. Any slight problem in a society is usually associated with education leading to debates over its level. The fact that the Ottoman Empire used to train pupils at a certain level to serve the dynasty while the rest would be provided with education at under-qualified primary schools or madrasas led to class discrimination even at the first stage of the education. The lack of importance attached to education in primary schools as the first step of education is evident from schools with focus on having pupils read Quran and perform prayers. The Ottomans could not establish an education model in line with desired western standards even though educational reforms were introduced and pupils were sent abroad later on for educational purposes as a result of an infatuation with the West. The gap between those with the western education and the traditional one enlarged while the authorities took measures to save the day rather than offering radical solutions. In the final years, the Ottoman Empire reorganized the curriculum in a fashion to incorporate modern topics, focused on teaching in Turkish, awarded destitute pupils with scholarship, and exerted efforts to establish a principle of equal opportunity whereas the priority shifted towards the defence of the homeland due to the crises and the war of independence. The Republican period led to an emphasis on education as the main component of establishing the national consciousness and solidarity, and the introduction of many reforms to this end. An educational reform is a means of eliminating causes that lead countries to a disaster, and stopping the rot. Treating the 'sick man' through education during the Imperial Edict period, outweighing reform demands following the Russo-Turkish War, and the will to introduce a new era for the country buried under the Autocracy and the Despotism corroborated the idea of education as a means. Following the proclamation of the Republic, each and every government has made amendments in education during their tenure, or regarded them as a political party propaganda. Therefore, no sufficient progress has been made in education as it has been devoid of its well-deserved importance.