Özel hastanelerde çalışan hekimlerin tıbbi müdahale ve tedavide malpraktisten doğan hukuki ve cezai sorumluluklarına ilişkin farkındalık düzeylerinin ölçümü: Ankara ili özel hastaneler uygulaması

Abstract

Bu çalışmada özel hastanede çalışan hekimlerin tıbbi müdahale ve tedavide malpraktisten doğan hukuki ve cezai sorumluluklarına ilişkin farkındalık düzeyleri incelenmiştir. Hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluklarının farkındalığının yüksek düzeyde olması ve tıbbi müdahaleyi hukuka uygun bir şekilde gerçekleştirmeleri hasta haklarının gelişmesi açısından önemlidir. Hastanın, modern tıbbın standartlarına uygun bir şekilde, kendisine yapılan her türlü tıbbi müdahale konusunda aydınlatılması ve rızasının alınması tıbbi müdahaleyi hukuka uygun hale getireceği gibi, hastanın kendi geleceğini belirleme hakkını elinde tutması da onurlu ve haysiyetli bir yaşam hakkının gereğidir.Hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluklarının farkındalığının yüksek olması ve hukuka uygun tıbbi müdahale ve tedavi gerçekleştirmesinin özel hastanede çalışan hekimlere sağlayacağı en temel fayda, hekimlerin malpraktisten dolayı zarar görecek hastaya ve yakınlarına yüksek miktarda tazminat ödemek zorunda kalmamaları ve haklarında ceza kararı çıkmamasıdır. Diğer taraftan hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluklarının farkındalığının yüksek düzeyde olmasının, hekimlerin yargılanma endişesini azaltacağı ve defansif tıp denilen davranış şeklinin yaratacağı her türlü zararı da bertaraf edeceği düşünülmektedir.Bu çalışmada literatür ve mevzuat araştırması yapılmış, araştırmanın uygulama kısmında ise Ankara ilinde sağlık hizmeti veren 5 özel hastanede çalışan 255 hekime anket uygulanmış ve tıbbi müdahale ve tedaviden kaynaklanan malpraktisin doğurduğu hukuki ve cezai sorumluluklara ilişkin hekimlerin farkındalık düzeyleri incelenmiştir.Anket çalışmasında özel hastanede çalışan hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluğuna ilişkin eğitim alıp almadıklarını, eğitim alanların eğitimi yeterli bulup bulmadığını ve bu bağlamda hukuki ve cezai sorumluluklarının ne düzeyde farkında olduklarını kendilerinin belirlemeleri istenmiştir. Kontrol soruları ile belirledikleri farkındalık düzeyinin hukuka uygunluğu ölçülmüştür.Yapılan ankette elde edilen bulgularda, özel hastanede çalışan hekimlerin büyük çoğunluğunun hukuki ve cezai sorumluluklarına ilişkin yeterli eğitim almadıkları, eğitim alanların büyük çoğunluğunun aldıkları eğitimi yetersiz gördükleri saptanmış; ancak eğitim almadıklarını veya aldıkları eğitimi yetersiz gördüklerini belirten hekimlerin hukuki ve cezai sorumluluklarına ilişkin farkındalık düzeylerinin yeterli olduğunu değerlendirdikleri görülmüştür. Yeterlilik düzeylerini kontrol eden sorulara verdikleri cevaplar incelendiğinde ise, özel hastanede çalışan hekimlerin, her ne kadar kendilerini yeterli düzeyde bilgili ve eğitimli olarak değerlendirseler de, hukuki ve cezai sorumlulukları konusunda aslında yeterli derecede bilgili ve eğitimli olmadıkları saptanmıştır.Uygulanan ankette hekimlerin tıbbi müdahale ve tedaviden doğan malpraktis karşısındaki tutum ve davranışlarının, genellikle, yapılan tıbbi hatayı hasta veya yakınlarından saklamak olduğu görülmüştür. Yapılan tıbbi hatayı saklamanın en temel nedeni ise hastaların tıbbi hatayı öğrendiğinde hekimler aleyhine dava açma eğilimin artacağını düşünmeleridir. Hekimler, çoğunlukla açılan davaların haksız yere açıldığını ve motivasyonlarını düşürdüğünü, aleyhlerine dava açılma endişesinin sunulan sağlık hizmetinin kalitesini azalttığını belirtmişlerdir. Hekimlere göre tıbbi müdahale ve tedaviden doğan malpraktisin en temel nedeni ise çok sayıda hasta bakımıdır.Yapılan çalışmanın sonuç ve önerilerin ortaya konulduğu son bölümünde, olan kısmında hekimlerin tıbbi müdahale ve tedaviden doğan malpraktiste ilişkin hukuki ve cezai sorumluluklarının farkındalık düzeylerini nasıl arttırabileceklerini ve malpraktisi en aza indirecek öneri ve çözüm yolları tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Tıbbi Müdahale, Malpraktis, Hekimlerin Hukuki Sorumluluğu, Hekimlerin Cezai Sorumluluğu Hekimlerin FarkındalığıIn this study, private hospital physicians? awareness levels on civil and criminal liability arising from medical interventions and malpractice are analyzed. For the development of patient rights, physicians need to have high levels of awareness regarding their civil and criminal liabilities and they need to provide justifiable medical interventions. Informing the patient on each and every medical treatment and taking his/her consent in accordance with modern medical standards , would not only legalize these treatments and medical intervention, but it is also a requirement of ones right to determine his/her own future as well as a necessity for right to life with honor and pride.The major advantage of having high levels of legal and criminal liability awareness and providing justifiable medical interventions for physicians working at private hospitals is vital for avoiding criminal sentences as well as high amounts of compensation to patients and their relatives resulted from medical malpractice. On the other hand, it is argued that, higher levels of awarenes shall decrease physicians? court trial anxiety and eliminate all damages that may result from ?defensive medicine? practices.Within this study, a thorough literature review and a research on existing legislation was initially carried out. For data collection, a survey involving 255 physicians working in 5 different private hospitals in Ankara was conducted. Civil and criminal liability awareness levels of participants related to medical interventions and malpractice were asked in the survey instrument.In the survey, physicians were asked (a) whether they received trainings regarding legal and criminal liability, (b) if so, whether the trainings were sufficient enough. Then, the physicians were asked to make a self-assessment on their own awareness levels regarding legal and criminal liability. Their awareness levels? compliance with the existing laws was measured with control questions.According to the findings of the survey, it has been determined that the majority of the participants had not received adequate training regarding civil and criminal liability. In addition, most of the trained physicians thought that the trainings they attended were insufficient. However, although the subjects thought that training was not informative enough, they considered their own legal and criminal liability awareness levels as sufficient. On the contrary, the analysis of the control questions used to evaluate sufficiency of the participants indicated that they did not have adequate knowledge on their liabilities in case of a medical malpractice.The survey revealed that physicians, when they commit a medical malpractice generally conceal the medical errors from patients and their relatives. The basic reason for this concealment is the physicians? contemplation that recognition of the malpractice could yield to an increased risk for a lawsuit. Physicians reported that lawsuits demotivate them and for most of these cases they were accused unjustly. In addition to this, physicians believe that the fear of being sued reduces the quality of the overall healthcare services. According to the physicians, root cause of medical malpractices is related to heavy workloads, namely to the pressure to take care of too many patients in a limited time period.In the last part of the study, suggestions regarding how to improve awareness levels of physicians on medical malpractice-related legal and criminal liability and how to decrease the number of malpractice cases are discussed.Key words: Medical Intervention ,Malpractice ,Civil Liability of Physicians, Criminal Liability of Physicians, Awareness of Physicians