Çeviri yoluyla Matilda'nın Türk kültüründeki temsili

Abstract

Çocuk edebiyatı çevirisi uzun geçmişi boyunca yetişkinler, bilim insanları ve yayımcılar tarafından göz ardı edilmiştir. Fakat 1970'li yıllar; değişen toplumsal tutumlar, çeviri teorisindeki ilerlemeler ve yayıncılık endüstrisindeki eğilimler nedeniyle çocuk edebiyatı çevirilerinin tanınması ve takdir edilmesinde bir dönüm noktası olmuştur. O zamandan bu yana, alan büyümeye ve gelişmeye devam etmiştir. Bu çalışmada dünyanın en çok sevilen çocuk edebiyatı yazarlarından olan Roald Dahl'ın Matilda (1988) adlı eseri ve Lale Akalın tarafından yapılmış çevirisi incelenmiştir. Çeviri analizi Venuti'nin yerelleştirme ve yabancılaştırma yaklaşımları altında sınıflandırılan Vinay ve Darbelnet'in yöntemlerine göre yapılmıştır. Bu doğrultuda, kaynak metinden seçilen 36 cümlenin hedef metine nasıl aktarıldığı detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışma sonucunda, Matilda'nın hedef metinde aslına benzer bir imge olarak yansıtıldığı, çevirmenin çeviri sürecinde hem yerelleştirme hem de yabancılaştırma tekniklerini uyguladığı, ancak daha hedef odaklı bir çeviri tercih ettiği belirlenmiştir.

Throughout its long history, translation of children's literature has been ignored by adults, scholars, and publishers. However, the 1970s was a turning point in the recognition and appreciation of the translation of children's literature due to changing social attitudes, advances in translation theory, and trends in the publishing industry. In this study, Matilda (1988) by Roald Dahl, one of the world's most popular children's literature authors, and its translation by Lale Akalın were examined. Translation analysis was carried out based on Vinay and Darbelnet's procedures which are classified under Venuti's domestication and foreignization approaches. In this regard, how 36 sentences selected from the source text were transferred to the target text was examined in detail. As a result of the study, it was determined that Matilda was reflected as an image similar to that of the original in the target text, the translator applied both domestication and foreignization techniques in the translation process, but preferred a more target-oriented translation.