Browsing by Author "Çetiner, Özlem"

Now showing 1 - 3 of 3

Hiperglisemi, Oksidatif Stres ve Tip 2 Diyabette Oksidatif Stres Belirteçlerinin Tanımlanması
(2020) Çetiner, Özlem; Rakıcıoğlu, Neslişah; Nutrition and Dietetics
Oksidatif stres, hem Tip 2 diyabet oluşumu hem de diyabet komplikasyonlarının gelişiminde rol oynayabilen önemli bir aktördür.Temel olarak oksidatif stres, reaktif oksijen türevlerinin (ROS) yapımı ve bozunumu arasındaki dengenin bozulması sonucunda oluşanfizyolojik durumu tanımlamada kullanılır. Klinik çalışmalar sonucu elde edilen veriler, sistemik oksidatif stresin metabolik sendrom vekomponentleriyle yakından ilişkili olduğunu göstermektedir.Kronik hiperglisemi ve hiperlipidemi, ROS oluşumu için önemli risk faktörleridir. Hipergliseminin, ROS birikimine katkısı farklımetabolik yolaklar üzerinden gerçekleşebilmektedir. Temel olarak hiperglisemik koşullarda glikolitik yolağın aktivitesinin artması vemitokondriyal elektron taşıma sistemi üzerinde oluşan elektron basıncı, ROS oluşumuna katkı sağlar. Reaktif oksijen türevlerinin oluşumuve birikimi daha sonra glikolizde görevli kilit enzimlerden gliseraldehit 3-P dehidrogenaz (GAPDH) enzim aktivitesini baskılayarakhücreyi, glikozu alternatif yolaklarla metabolize etmeye zorlar. Glikoliz ve krebs döngüsünün etkinliği azalır; polyol yolağı, hekzozaminyolağı ve protein kinaz C (PCK) aktivitesi artar. Tüm bu alternatif metabolik yolaklar hücrede ROS oluşumunu daha da artırır. ROSbirikimi, insülinin gen ekspresyonunu ve beta hücrelerden insülin salınımını posttranslasyonel faktörler aracılığıyla azaltarak, insülindirenci patogenezine katkı sağlayabilir. Hiperglisemi kaynaklı ROS birikimi, diyabet komplikasyonlarının oluşumunda da önemlirole sahiptir. Klinik çalışmaların sonuçları, diyabet ve komplikasyonlarının, hücrenin protein, lipit ve nükleik asit komponentlerindeyarattığı oksidatif hasarı belirlemede pek çok belirtecin kullanılabileceğini ve bu belirteçlerin oksidan harabiyetin düzeyi hakkında fikirverebileceğini göstermektedir.
İnsülin Direncine Etki Eden Besinler
(2018) Çetiner, Özlem; Rakıcıoğlu, Neslişah; Nutrition and Dietetics
İnsülin direnci, başta diyabet ve metabolik sendrom olmak üzere birçok hastalığın oluşum sürecinde rol oynayabilenönemli bir aktördür. Fiziksel aktivite ve beslenme gibi değiştirilebilir yaşam koşulları ile insülin direnci oluşumununönüne geçilebilmektedir. Bu derleme yazının amacı, insülin direnci oluşumu ve yönetimi sürecinde etkili olduğu düşünülenbesinleri incelemek ve olası yararları üzerinde durmaktır. Bu bağlamda, derleme kapsamında polifenol içeriği yüksekbesinler ile posadan zengin besinler değerlendirilmiştir. İnsülin direncine etki eden ve etki ettiği düşünülen pek çok besinolmasına karşılık, tartışmalı ve zıt çalışmalar mevcuttur. Bu nedenle tek bir besin üzerinde yoğunlaşmak yerine diyettekibesin çeşitliliğini arttırıp, sözü geçen besinlerin diyete uygun miktarlarda eklenmesi daha yararlı bir yaklaşım olacaktır.
Kampüste Sağlıklı Beslenme Ortamına Yönelik Algılar: Ankara/türkiye’de Özel Bir Üniversitede Yapılan Nitel Araştırma
(2020) Kalyoncu, Zeynep Begum; Çetiner, Özlem; Balcı, Tuğçe N.; Eroğlu, Zeynep B.; Merdol, Türkan Kutluay; Nutrition and Dietetics
Amaç: Üniversiteler sadece öğrencilere değil, aynı zamanda her kademeden çalışana da yemek hizmeti sunan kurumlardır.Ancak mevcut literatürde üniversite kampüsündeki beslenme ortamının bu hizmetten faydalanan farklı paydaşlartarafından değerlendirildiği çalışma sayısı kısıtlıdır. Bu nedenle bu çalışma, öğrencilerin ve üniversite personelinin kampüsbeslenme ortamına yönelik deneyimlerini ve algılarını anlamayı ve kavramsallaştırmayı amaçlamaktadır. Bireyler ve Yöntem: Ankara’da özel bir üniversiteye bağlı altmış dört kişi ile gerçekleştirilen odak grup görüşmelerindekikatılımcılar; (i). Ulusal ve uluslararası öğrenciler, (ii) Akademik personel, (iii) İdari personel ve (iv) Destek personelidir.Tematik analizler NVivo yazılımı ile yapılmış ve Nutrient Rich Food Index 9.3 (NRF 9.3) besin örüntüsü profili algoritması ilekafeteryanın bir aylık öğle yemeği menüsü değerlendirilerek üçgenleme yapılmıştır. Bulgular: Niteliksel analizler katılımcıların yemek hizmetlerinin beslenmedeki önemine ve besin değeri düşük yiyecek veiçecek tüketiminin sonuçlarına dair farkındalıkları olduğunu ortaya koymuştur. Menülerin besin değeri, yemek seçimindekien önemli belirleyicilerden biri olmakla birlikte katılımcılar, menülerin bir diyetisyen tarafından planlanmasına ilişkintaleplerini dile getirmişlerdir. Nitel analiz sonuçlarına göre belirlenen yedi kapsayıcı tema; (i) idari süreç, (ii) besin değeri,(iii) çeşitlilik, (iv) tat-lezzet, (v) hijyen ve besin güvenliği, (vi) kültürler arası kapsayıcılık ve (vii) fiyat olmuştur. Kampüsöğle yemeği menü seçeneklerinin NRF 9.3 skorları da nitel bulguları destekleyecek şekilde düşük (en az 0.09 ile en çok 3.19arasında) bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışma, yiyecek ve içecek hizmetlerinde besin değeri ve çeşitliliğinin katılımcıların yiyecek seçimi ve deneyimleriiçin fiyat ve tattan daha baskın belirleyici faktörler olduğunu göstermektedir. Sonuçlar, bir üniversitenin tüm paydaşlarınasağlıklı menüler sunmanın önemine dikkat çekmekte ve bu sebeple bu kurumlarda diyetisyen istihdamının gerekliliğinivurgulamaktadır.