İmar Mevzuatının Enerji Etkin Yapı Tasarımı Üzerindeki Etkileri: Ankara Gölbaşı Belediyesi Örneği

Abstract

Günümüzde mimari tasarım yöntemleri hızlı bir şekilde gelişmektedir. Artan nüfusun ve tüketimin çevre üzerindeki olumsuz etkileri birçok alanda olduğu gibi tasarım yaklaşımlarında da sürdürülebilir tasarımları öne çıkarmaktadır. Sürdürülebilirlik kavramı, kaynak tüketmeden çalışmasını devam ettirebilen sistemsel bir yaklaşım olarak ele anılabilir. Mimaride sürdürülebilirlik, yapının yaşam döngüsü boyunca çevreye olan zararının azaltılmasını ve yenilenebilir kaynakları kullanmasını kapsar. Yapı yaşam döngüsü binanın inşaat sürecinden başlayıp yıkım ve geri dönüşümünü kapsayan ve binanın çevreye etkilerini içeren bir süreçtir. Enerji etkin tasarım, yapı yaşam döngüsünde sürdürülebilirliğe etki eden önemli etkenlerden biridir. Bu durum tasarımcıları enerji etkin yapı tasarımına yönlendirmektedir. Bu tasarım yaklaşımında, doğal ve yapılı çevre verilerinin etkin kullanılması, enerji gereksinimlerinin yenilenebilir kaynaklardan sağlanırken atıkların yeni kaynaklar için ham madde olarak kullanılabilmesi hedeflenir. Yapıların bu yaklaşımla tasarlanması, günümüzde kaynak sorunlarının azaltılmasında ve sürdürülebilirliğin sağlanmasında önem kazanmaktadır. Ülkemizde yapı sektöründe kullanılan enerjinin büyük bir kısmı yenilenemeyen fosil yakıtlardan sağlanmaktadır. Ancak Almanya, Belçika, İsviçre gibi gelişmiş birçok ülke yenilenebilir kaynakların kullanımını arttırmakta ve bu konuda çalışmalarını hızlandırmaktadır. Birçok ülkede enerji kullanımına ilişkin yasal mevzuat bulunmaktadır. Türkiye'de de çeşitli yönetmelikler, standartlar ve sertifikalarla yapılarda enerji etkin tasarımın geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu tez çalışmasının amacı, mevzuatın yapıların enerji etkin tasarımı üzerindeki etkilerini incelemek ve ortaya çıkarmaktır. Bu kapsamda Türk İmar Mevzuatı ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Enerji etkin tasarıma ait kapsamlı bir literatür çalışması yapılmıştır. Ülkemizdeki ve dünyadaki ilgili mevzuatlar, uygulanan standartlar ve sertifikalara değinilmiştir. Ülkemizdeki mevzuatlar ve standartlar tartışılarak Ankara'nın Gölbaşı ilçesi bu doğrultuda bir eğitim yapısı üzerinden incelenmiştir. Gölbaşı ilçe belediyesi için enerji etkin tasarım doğrultusunda öneriler oluşturulmuştur.

Nowadays, architectural design methods are developing rapidly. The negative effects of increasing population and consumption on the environment make sustainable designs stand out in design approaches as in many areas. The concept of sustainability can be considered as a systemic approach that can continue its work without consuming resources. Sustainability in architecture covers the reduction of the damage to the environment of the structure throughout its life cycle and the use of renewable resources. The building life cycle is a process that starts from the construction process of the building and covers the demolition and recycling of the building and includes the environmental effects of the building. Energy efficient design is one of the important factors affecting sustainability in the building life cycle. This situation directs designers to energy-efficient building design. In this design approach, it is aimed to use natural and built environment data effectively, to provide energy requirements from renewable sources, and to use waste as raw materials for new resources. Designing structures with this approach is gaining importance in reducing resource problems and ensuring sustainability today. A large part of the energy used in the construction sector in our country is provided from non-renewable fossil fuels. However, many developed countries such as Germany, Belgium, Switzerland are increasing the use of renewable resources and accelerating their work on this issue. There are legal regulations on energy use in many countries. In Turkey, it is also aimed to develop energy-efficient design in buildings with various regulations, standards and certificates. The purpose of this thesis study is to examine and reveal the effects of legislation on the energy-efficient design of structures. In this context, the Turkish Zoning Legislation has been examined in detail. A comprehensive literature study on energy efficient design has been conducted. The relevant legislations, standards and certificates applied in our country and in the world have been mentioned. By discussing the legislations and standards in our country, the Gölbaşı district of Ankara was examined through an educational structure in this direction. Recommmendations have been created for Gölbaşı District Municipality in line with energy efficient design.