Erken Cumhuriyet Dönemi yapılarından bir iç mekân analizi: İzmir Milli Kütüphanesi

Abstract

İzmir, tarihi boyunca birçok kültürün bir arada barındığı bir kent olma özelliğini korumuştur. Sahip olduğu bu kozmopolit yapı, sosyal ve kültürel çeşitliliği de beraberinde getirmiştir. İzmir'de farklı topluluklara, vakıflara veya özel kişilere ait azımsanmayacak sayıda kütüphane faaliyet göstermiştir. Yirminci yüzyıl başlarında, İzmir'in bazı aydın ileri gelenlerinin, halkın yararlanabileceği bir 'milli' kütüphane kurma fikriyle yola çıkarak dönemin zor şartları içerisinde hayata geçirilebilmesiyle Türkiye'nin ilk 'milli' kütüphanesi olan İzmir Milli Kütüphanesi kurulmuştur. I. Ulusal Mimarlık Akımı-Erken Cumhuriyet Dönemi özelliklerinin yansımalarını ve izlerini taşıyan İzmir Milli Kütüphanesi, 4 Mayıs 1915 tarihinde yapımına başlanmış olmasına rağmen, dönemin şartları gereği, yapımına ara verilmiş ve 23 Haziran 1933 tarihinde hizmete açılmıştır. İzmir Milli Kütüphanesi, günümüzde halen kütüphane olarak hizmet vermeye devam etmektedir. İzmir'in sosyal ve kültürel yaşamında önemli bir yeri olan İzmir Milli Kütüphanesi gerek ulusal içeriği ile gerekse toplumsal yaşantıyı ilgilendiren sorunlarla, halk sağlığıyla ilgili konferanslarıyla kültürel uyanışı sağlamıştır. İzmir Milli Kütüphanesi, Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu'nun belirlediği esaslara göre 1.Grup Yapı olarak tescillenmiş ulusal düzeyde mimari öneme ve değere sahip korunması gereken bir kültür varlığıdır. Bu çalışmada, Erken Cumhuriyet Dönemi, dönemin genel biçimsel özellikleri, İzmir'de yapılan dönem örnekleri ve kütüphane kavramı incelenmiş, kütüphane kavramı altında bugünün kütüphane tasarımının ilkeleri ile ilgili bilgiler verilmiş, İzmir Milli Kütüphanesi'nin dış cephe ve iç mekân özellikleri güncel fotoğraflar ve rölövelerle ele alındıktan sonra özgün plan ve iç mekân fotoğraflarıyla karşılaştırılarak yapının özgünlüğü belgelenmiştir. Analiz sonucunda, özgünlüğünü koruyan yapının bugününden yola çıkılarak I. Ulusal Mimarlık/Erken Cumhuriyet Dönemi iç mekân tasarım anlayışını ortaya koyması amaçlanmıştır.

Izmir has maintained its Decency of being a city where many cultures have been sheltered together throughout its history. This cosmopolitan structure that it has brought with it social and cultural diversity. A considerable number of libraries belonging to different communities, foundations or private individuals have operated in Izmir. At the beginning of the twentieth century, Izmir National Library, the first 'national' library of Turkey, was established by some intellectuals of Izmir starting with the idea of establishing a 'national' library that could be used by the public, so that it could be implemented under the difficult conditions of the period. The current First National Architecture-Izmir National Library of reflections and traces of the characteristics of the early republican era, even though construction started on May 4, 1915, as required by the conditions of the period, construction and was opened on June 23, 1933, issued Dec. Izmir National Library continues to serve as a library today. Izmir National Library, which has an important place in the social and cultural life of Izmir, has provided cultural awakening with its conferences on public health, both with its national content and with problems related to social life. Izmir National Library is a cultural asset that should be protected with architectural importance and value at the national level, registered as the First Group of Buildings according to the principles determined by the High Council for the Protection of Immovable Cultural and Natural Assets. In this study, the early republican period, the general stylistic features of the period in Izmir, examined the concept of the term and examples of the library, the library information is given about the principles of design under the concept of today's library, Izmir National Library of exterior and interior features up-to-date photos and is dealt with in the survey after the original plan is well documented specificity by comparing with photos and interior structure. As a result of the analysis, it is aimed to reveal the interior design understanding of the First National Architecture / Early Republican Period based on the present day of the building, which retains its originality.