Migrenli Bireylerde Ağrı ile İlişkili Parametreler, Kognitif Düzey ve Duyusal Hassasiyet

Abstract

Migren, dünya genelinde önemli düzeyde yaşam kalitesi ve iş gücü kaybına yol açan nörolojik bir hastalıktır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, migrenin yalnızca baş ağrısı ataklarıyla sınırlı kalmadığını; aynı zamanda ataklar arasında da psikonörobiyolojik işleyişte kalıcı değişimlere yol açabileceğini düşündürmektedir. Mevcut çalışma, migrenli bireylerde baş ağrısız dönemde kantitatif duyusal testleri, santral sensitizasyon düzeyini, kognitif işlevler ile birlikte hafif dokunma duyusunu asemptomatik kontrol grubu ile karşılaştırarak incelemeyi amaçlamaktadır. Mevcut çalışma, kesitsel-gözlemsel bir çalışma olarak planlandı. Çalışmaya 38,09±9,99 yaş aralığında 22'si primer başağrılı (%51,2) ve 21'i asemptomatik kontrol (%48,8) olarak toplam 43 birey dahil edildi. Tüm başağrılı katılımcılar, ataklar arasında (interiktal dönemde) değerlendirildi. Kantitatif duyusal testler (KDT), mekanik basınç algometresi kullanılarak, segmental (C2 ve C7 spinöz prosesin bilateral 2 cm laterali, üst tapez kasının orta noktası, temporal kemik orta noktası) ve ekstrasegmental olmak üzere (M.Extansör Carpi Radialis Longus ve Tibialis Anterior kası orta noktası) Basınç ağrı eşiği (BAE) ölçümlerini ve Şartlı ağrı modülasyonunu (ŞAM-soğuk uyaran ile) içerdi. Santral sensitizasyon düzeyini değerlendirmek amacıyla Santral Sensitizasyon Ölçeği (SSÖ) kullanıldı. Kognitif işlevlerin genel değerlendirmesi Montreal Bilişsel Değerlendirme Ölçeği (MBDÖ) ile, seçici dikkat, bilişsel inhibisyon ve bilişsel esneklik stroop testi ile; kısa süreli bellek ve çalışan bellek kapasitesi Sayı Dizisi Testi (SDT) ile, yürütücü işlevler Frontal Değerlendirme Bataryası (FDB) ile ölçüldü. Hafif dokunma duyusu Semmes-Weinstein Monofilament (SWM-Segmental olarak C2, üst trapez kasının orta noktası, temporal kemik orta noktası; ekstrasegmental olarak önkol dorsali, elin dorso radyali, ayağın medial- lateral hattı ve topuk orta noktası testi ile bilateral olarak değerlendirildi. Gruplar arası karşılaştırmada Mann Whitney-U Testi kullanıldı. Kantitatif duyusal testlerde, gruplar arası karşılaştırmalarda, deney grubunda BAE açısından sol taraf temporal kemik orta noktasında ve ortalama temporal kemik BAE değerlerinde anlamlı düşüş saptanırken (p = 0.02, p=0.49), ŞAM skorları (p = 0.003) ve santral sensitizasyon düzeyinde artma kontrol grubuna kıyasla daha fazla idi (p < 0.001). Kognitif testlerde deney grubunda Stroop Testi'nin dördüncü bölümünde yapılan hata sayısı daha düşük iken (p=0.02), sayı dizisi testinde ileri sürmede basamak uzunluğu (p < 0.001) ve puanı düşüktü (p < 0.001). Geri saymada ise deney grubunda kontrol grubuna kıyasla hata sayısının fazla olması (p < 0.001) ile birlikte puanı daha azdı (p < 0.001). Ek olarak, gruplar arası karşılaştırmada MBDÖ ve FDB puanları istatistiksel olarak benzerdi (p<0.05). Migrenli bireylerde hafif dokunma duyusunda segmental olarak, sağ taraf temporal kemik orta hattında (p=0.038); ekstrasegmental olarak, sol taraf elin dorso radyalinde (p=0.035), bilateral ayak medialinde (p=0.045; p=0.014) ve sağ ayak lateralinde (p=0.001) daha fazla duyarsızlaşma bulunurken, diğer parametreler istatistiksel olarak benzerdi (p<0,005). Bu çalışmada, migrenli bireylerde, öncelikle kantitatif duyusal testler kapsamında kısmen segmental olarak basınç ağrı eşiğinin düşmesi; ŞAM skorlarının santral sensitizasyon düzeyi ile birlikte artması ve hafif dokunma duyusu açısından kısmen segmental ve ekstrasegmental olarak duyarsızlaşma varlığı ağrı inhibitör mekanizmalarında asemptomatik bireylere kıyasla yetersizlik ve somatosensoriyal algılamada bozulmalar olabileceğini düşündürdü. Kognitif fonksiyonlar açısından, migrenli bireylerde asemptomatik gruba kıyasla genel kognitif durum ve yürütücü fonksiyonlarda değişim olmaksızın, kısmen seçici dikkat, bilişsel inhibisyon ve bilişsel esneklik süreçlerinin daha iyi olduğunu ancak kısa süreli hafıza ve çalışan belleğin olumsuz etkilenebileceğini gösterdi. Bu bulgular, migrenin yalnızca baş ağrısı ataklarıyla sınırlı kalmadığını; ataklar arası dönemde de ağrı modülasyonu, merkezi duyarlılık, bilişsel alt işlevler ve somatosensoriyel algılamada bozulmalarla karakterize nörobiyolojik değişikliklere yol açtığını ortaya koydu.Migraine is a neurological disorder that leads to significant reductions in quality of life and work productivity worldwide. Recent studies suggest that migraine is not limited to episodic headache attacks; rather, it may also cause persistent changes in psychoneurobiological functioning even during headache-free periods. The present study aims to investigate, in individuals with migraine during the interictal phase, quantitative sensory testing, levels of central sensitization, cognitive functions, and light touch sensation, by comparing these parameters with an asymptomatic control group. The present study was designed as a cross-sectional observational study. A total of 43 participants aged 38.09 ± 9.99 years were included, consisting of 22 individuals with primary headache (51.2%) and 21 asymptomatic controls (48.8%). All participants with headache were evaluated during the interictal (headache-free) period. Quantitative Sensory Testing (QST) included Pressure Pain Threshold (PPT) measurements and Conditioned Pain Modulation (CPM) with a cold stimulus. Measurements were performed using a mechanical pressure algometer at both segmental regions (2 cm lateral to the spinous processes of C2 and C7 bilaterally, midpoint of the upper trapezius muscle, and midpoint of the temporal bone) and extrasegmental regions (midpoint of the Extensor Carpi Radialis Longus and Tibialis Anterior muscles). To assess the level of central sensitization, the Central Sensitization Inventory (CSI) was used. General cognitive functions were evaluated with the Montreal Cognitive Assessment (MoCA). Selective attention, cognitive inhibition, and cognitive flexibility were assessed using the Stroop Test; Short-term memory and working memory capacity were evaluated using the Digit Span Test (DST);Executive functions were measured with the Frontal Assessment Battery (FAB). Light touch sensation was bilaterally assessed using the Semmes-Weinstein Monofilament (SWM) test at segmental regions (C2, midpoint of the upper trapezius muscle, midpoint of the temporal bone) and extrasegmental regions (dorsum of the forearm, dorsoradial side of the hand, medial and lateral sides of the foot, and midpoint of the heel). The Mann-Whitney U Test was used for comparisons between groups. In the quantitative sensory tests, intergroup comparisons revealed a significant reduction in Pressure Pain Threshold (PPT) in the experimental group at the left temporal bone midpoint and in the mean temporal bone PPT values (p = 0.02, p = 0.049). Additionally, Conditioned Pain Modulation (CPM) scores (p = 0.003) and levels of central sensitization were significantly higher compared to the control group (p < 0.001). In cognitive assessments, the experimental group showed a lower number of errors in the fourth section of the Stroop Test (p = 0.02). However, in the Digit Span Test, both the forward span length (p < 0.001) and score (p < 0.001) were lower. In the backward span condition, the experimental group had a higher number of errors (p < 0.001) and a lower total score (p < 0.001) compared to the control group. Additionally, Montreal Cognitive Assessment (MoCA) and Frontal Assessment Battery (FAB) scores were statistically similar between groups (p < 0.05). Regarding light touch sensation in individuals with migraine, segmental assessment revealed greater hypoesthesia at the right temporal bone midpoint (p = 0.038). In extrasegmental regions, decreased sensation was observed in the left dorsoradial hand (p = 0.035), bilateral medial foot regions (p = 0.045; p = 0.014), and the right lateral foot (p = 0.001), whereas the remaining parameters showed no significant differences (p < 0.005). In this study, individuals with migraine exhibited a partial decrease in pressure pain threshold (PPT) in segmental regions, increased CPM scores alongside elevated central sensitization levels, and hypoesthesia in both segmental and extrasegmental regions in terms of light touch sensation. These findings suggest potential impairments in pain inhibitory mechanisms and somatosensory perception compared to asymptomatic individuals. Regarding cognitive functions, while no significant changes were observed in overall cognitive status or executive functions, the migraine group showed relatively better performance in selective attention, cognitive inhibition, and cognitive flexibility. However, short-term memory and working memory appeared to be adversely affected. These findings indicate that migraine is not limited to headache attacks alone; rather, it is associated with neurobiological alterations that extend into the interictal period, characterized by dysfunctions in pain modulation, central sensitization, cognitive subdomains, and somatosensory perception.