Fantastik Edebiyat Çevirisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme: Michael Moorcock'un Melniboné'li Elric'inin Türkçe Çevirisinin Bermancı Bir Analizi

Abstract

Edebi çeviri, çevirinin belki de en eski biçimlerinden biridir. İnsan uygarlığı zaman içinde dallandıkça, edebi türler ve bu türlerin çevirisine yönelik yaklaşımlar da çeşitlenmiştir. Bu türlerden biri de fantezi türüdür. Kendine has birçok özelliği olan bu tür, edebiyat dünyasında oldukça kararsız bir yere sahiptir ve bu da çeviri girişimlerinde genellikle öneminin azımsanmasına neden olmaktadır. Fantastik edebiyat çevirisi üzerine bir örnek çalışması sunmak amacıyla bu tez, Michael Moorcock'un Elric Destanı'nın özgün sunumuna odaklanmakta ve kaynak metin ile Altıkırkbeş Yayın'ın Türkçe çevirisini karşılaştırmaktadır. Bu araştırma, erek metnin, kaynak metnin amaçlanan atmosferik ve dilsel bütünlüğüne sadık kalınarak Türk okuruna ulaştırılmadığı, dolayısıyla ortaya çıkan ürünün özsel bütünlüğüne sadık kalmadığı hipotezine dayanmaktadır. Fantastik türün üst metin okumalarına ilişkin nitel verilere, Antoine Berman'ın Çeviri Eleştirisine dayanan ve Lawrence Venuti'nin Yerlileştirme ve Yabancılaştırma Yöntemleri ile desteklenen bu araştırma, hipotezi savunmak için kaynak ve erek metinlerin karşılaştırmalı bir analizini derlemeyi amaçlamıştır.

Literary translation is one of the oldest, if not the oldest, forms of translation. As human civilization has found itself diversifying through time, so have literary genres; and the approaches to translating them. One such genre is the fantasy genre. This genre, with many idiosyncratic characteristics, has a rather dubious place in the literary world, which leads to its regard within translatory efforts being of generally understated importance. To present a case study on fantasy literature translation, this thesis focuses on the unique presentation of Michael Moorcock's Elric Saga, and compares the source text to Altıkırkbeş Yayın's Turkish translation of the saga. This research was based on the hypothesis that the target text was not delivered to the Turkish readership in a manner that kept true to the source text's intended atmospheric and linguistic totality, therefore concluding a lacking intrinsic integrity for the end product. Based on qualitative data regarding metatextual readings of the fantasy genre, Antoine Berman's Translation Criticism, and supported with Lawrence Venuti's Domestication and Foreignization Methods, this research sought to compile a comparative analysis of the source and target texts to defend the hypothesis.