Afganistan'da Abd ve Nato Varlığı Arasında Afganistan ve Çin İlişkileri

Abstract

Afganistan, Güney Asya ile Orta Asya arasında stratejik bir kuşakta yer almaktadır. Stratejik konumu, komşu ülkeleri ve büyük güçleri cezbetmektedir. Tarihi açıdan bakıldığında Afgan halkının yerleştiği bölgede çok sayıda mücadele, savaş ve çatışma yaşamıştır. Bu nedenle, bu gekilmeler istikrarsızlığa, güvensizliğe neden olmuş, bu da bölgeyi olumsuz etkilemiştir. Afganistan, Sovyetler Birliği'nden ABD ve NATO'ya kadar birçok yabancı güçle karşı karşıya kalmıştır. Çin'in bu denklemde farklı bir konumu bulunmaktadır. Afganistan-Çin ilişkileri 1955 yılında diplomatik bağlarla tesis edilmiştir. 1955'ten önce coğrafi, ekonomik ve stratejik nedenlerle iki ülkenin resmi bağları bulunmamktaydı. İlişkilerin kurulmasından bu yana her iki ülkedeki siyasi değişiklikler, ülke politikalarının yolunu değiştirmekte ve ilişkileri etkilemektedir. Özellikle, Çin'in batısındaki komşularıyla ilişkilerini geliştirmeye yönelik yeni yaklaşımı olan Batı Kalkınma Stratejisi, ilişkileri canlandırmaktadır. Bu bağlamda, bu tez Afgan-Çin siyasi, ekonomik, ticari, kültürel ve askeri ilişkilerini 11 Eylül sonrası dönem açısından tartışacaktır. Afganistan Hükümeti ile Taliban arasındaki Barış ve Uzlaşma Süreci vurgulanarak Afganistan'a yönelik Çin politikası, Afganistan'ın normalleşmesine odaklanmaktadır. Ayrıca, tez Afganistan ile Çin arasındaki ilişkilerin birkaç on yıl içinde nasıl geliştiğini de değerlendirecektir. Çin'in Afganistan'daki çıkarlarının ve bölgedeki güvenlik endişelerinin gerekçelerini ele alınacaktır. Bu çalışma, her iki ülkenin öndegelen politikalarını ve istikrarı sağlamada farklı yaklaşımların rolünü analiz edecektir. Afganistan'ın komşusu ve stratejik ortağı olarak Çin'in NATO ve ISAF birliklerinin Afganistan'dan çekilmesinin ardından oynadığı rolü gözden geçiren çalışma, Çin'in bölge ve Afganistan'daki endişelerini ve amaçlarını da ele alacaktır.

Afghanistan is located in a geostrategic belt between South Asia and Central Asia. Its strategic location attracts the neighbour countries and great powers. From a historical perspective, the region where Afghan people settle has experienced many struggles, wars and conflicts. Therefore, these have caused instability, insecurity, which had a negative impact on the region. Afghanistan has faced many foreign powers from the Soviets to the U.S. and NATO. China has a different position in this case. Afghanistan-China relations were established with diplomatic ties in 1955. Before 1955 due to the geographic, economic and strategic reasons Afghanistan and China did not have any official relations. Since starting of relations, the political transformations in both countries changed the path of countries policies and effect the relations. In particular the Western Development Strategy, the new approach of China regarding developing relations with neighbours, revitalizes the relations. In this context, this thesis will discuss the political, economic, trade, cultural and military Afghan-Sino relations in terms of post 9/11 period. Chinese policy towards Afghanistan with an emphasis on Peace and Reconciliation Program between Afghan government and Taliban focuses the normalization of Afghanistan. In addition, the thesis will assess how the relationships between Afghanistan and China have developed in the a few decades. It will claim reasons for China's interests in Afghanistan as well its security concern in region. This paper will analyze the foreign policies of both countries and the role of different approaches in providing stability. Reviewing Chinese role as Afghanistan's neighbour, strategic partner, in the aftermath of the withdrawal of NATO/ISAF troops from Afghanistan, the study will also address Chinese concerns and aims in the region and Afghanistan.