İsrail'in Doğu Akdeniz Enerji Politikası ve Türkiye ile Kktc Üzerine Etkileri

Abstract

Doğu Akdeniz, gerek coğrafi ve jeostratejik konumu ile gerekse de siyasi ve ekonomik özellikleri ile üç kıta arasında bulanan kritik noktalardan biridir. Özellikle Sanayi Devriminden sonra hem Batı ülkelerinin artarak çoğalan enerji ihtiyaçları hem de son zamanlarda Doğu Akdeniz'de yeni enerji kaynaklarının tespit edilmesi, ülkeler arasındaki politik dengelerinin değişmesine neden olmuş ve bölge son derece riskli bir hale gelmiştir. Günümüzde Doğu Akdeniz'e kıyısı olmamasına rağmen yüzlerce kilometre uzaklıkta bulunan ancak Doğu Akdeniz pastasından menfaat elde etme peşinde olan birçok devlet mevcuttur. Kıyı ülkelerinin Doğu Akdeniz'de tespit edilen hidrokarbon kaynaklarından faydalanmak için hak iddia etmeleri sebebiyle de birtakım anlaşmaların yapılması zaruri hale gelmiştir. Enerjinin tespiti, çıkarılması, nasıl değerlendirileceğine karar verilmesi ve bunun yanında inşa edilecek hatlarla naklinin sağlanması gibi sorunsalların çözümü için çeşitli alternatifler düşünülmüştür. Son dönemde Doğu Akdeniz Bölgesinde enerji kaynaklarının tespit edilmesi bölgede İsrail başta olmak üzere diğer kıyı ülkelerinin doğal gaz arayışına neden olmuştur. İsrail'in Doğu Akdeniz Bölgesinde yapmış olduğu çalışmalar sonucunda Leviathan ve Tamar bölgelerinde zengin doğal gaz yataklarına rastlanmıştır. Türkiye ile ilişkileri kötü olan İsrail, bölgede tespit edilen doğal gazın Avrupa pazarına ihraç edilmesi için arayış içine girmiştir. Bu amaçla diğer kıyı ülkeleri ile Münhasır Ekonomik Bölge anlaşması imzalayarak Tamar ve Leviathan bölgelerindeki doğal gazın Avrupa ülkelerine ihraç edilmesi için çalışmalar başlatılmıştır. Fakat bölgedeki aktörlerin bu enerji kaynaklarından faydalanma hakkı konusunda, KKTC'nin varlığını yok sayması, kaynaklardan elde edilen iktisadi değerlerin kullanımı konusunda bölgede yaşayan halkın çıkarlarını ihlal etmeleri nedeni ile Akdeniz'de gerilim giderek tırmanmaktadır. Mevcut durum Türkiye ile KKTC arasında yapılan anlaşmalar ile doğan yetki alanlarının ihlali bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, İsrail'in Doğu Akdeniz üzerinde yaptığı faaliyetleri, planları, kıyı ülkeleri ile yaptığı ikili veya daha fazla ülke katılımıyla yaptığı ittifakları ve Türkiye'nin, Kıbrıs adasının Doğu Akdeniz'deki konumu ele alınmıştır. Ayrıca bölgede tespit edilen enerji kaynaklarının, kıyı ülkelerinin enerji politikalarına nasıl yansıdığı üzerinde durulmaktadır. İsrail'in Doğu Akdeniz enerji politikalarının KKTC ve Türkiye başta olmak üzere diğer bölge ülkeleriyle ne oranda örtüştüğü ise çalışmamızda değerlendirilmekte olup bu bağlamda, çalışmamızda bölgenin kıyı ülkeleri açısından, jeopolitik ve coğrafi açıdan, iktisadi ve askeri alandaki önemi açıklanmaktadır. Ayrıca Doğu Akdeniz'de bulunan enerji kaynakları hakkında yayınlanan raporlar kapsamında bölgenin, dünya enerji piyasasına nasıl etki edeceği konularında açıklamalar yer almaktadır.It has been one of the critical points of this region politically and economically for centuries with its important geographical and geostrategic feature of the Eastern Mediterranean. This Mediterranean has been the focus of attention of countries that want to gain power and caused conflicts to occur. Especially after the Industrial Revolution, both the increasing energy needs of Western countries increased and the determination of new energy sources recently caused changes in policy balances between countries and the importance of the region increased. Eastern Mediterranean, a region that preserves its historical importance in order to meet the increasing energy need in the world, has managed to attract attention today. It has made it necessary to make some agreements as a result of the coastal countries' claims to benefit from the hydrocarbon resources identified in this region. Efforts are underway to transfer resources identified in the region to European countries through various projects. The determination of energy resources in the Eastern Mediterranean Region recently caused the search for natural gas from Israel and other coastal countries in the region. As a result of Israel's studies in the Eastern Mediterranean Region, rich natural gas deposits were found in the Leviathan and Tamar regions. With Turkey relations have entered into a new quest to be exported to the European market for natural gas was discovered in the worst of Israel. For this purpose, works have been initiated to export natural gas in Tamar and Leviathan regions to European countries by signing an Exclusive Economic Zone agreement with other coastal countries. However, the right of benefiting from these energy resources causes the tension in the Mediterranean to rise due to the actors in the region, ignoring the existence of the TRNC, their economic values obtained from the resources and the interests of the people living in the region. In this case arising from a breach of jurisdiction with respect to the agreements made between the TRNC and Turkey is important. In this study, the work he did on Israel's eastern Mediterranean coast of plans and his position in the eastern Mediterranean island of Cyprus by Turkey and bilateral relations with the countries were discussed. In these areas, it has been mentioned about the ways in which solutions can be made by acting as the sole owner of the island and the efforts of the GKRY to be the sole owner of the island. Then, how the energy sources determined in the region are reflected on the energy policies of the coastal countries are emphasized. Israel's eastern Mediterranean energy policy of the TRNC and Turkey, especially in our study that addressed the study is that the overlap in what proportion with other countries in the region, is being evaluated in this context, in terms of coastal countries in our region work geopolitical and geographical terms, describes the importance of economic and military fields. In addition, within the scope of the reports published on the energy resources in the Eastern Mediterranean, there are explanations on how the region will affect the world energy market.