Futbol ve siyaset ilişkisi: Ankaragücü ve Gençlerbirliği taraftarlarının Passolig sistemine bakışı

Abstract

Son dönemde hükümetlerin futbola ilişkin yaptıkları temel düzenlemeler arasında, stadyum içerisinde ve dışarısında meydana gelen şiddet olaylarını önlemek ve huzurlu bir ortamda futbol aktivitesinin gerçekleşmesini sağlamak yer almıştır. Türkiye de dünya da yapılan düzenlemeleri destekleyerek 2014 yılında Passolig sistemini uygulamaya başlamıştır. Ancak bu sistem stadyumlarda güvenliği sağlamanın dışında hükümetin kendi çıkarlarına hizmet ettiği konusunda eleştirilere maruz kalmıştır. Bu tezin amacı; futbol sahalarında meydana gelen şiddet olaylarını ve karaborsa bilet satışını önleyerek tribünlerde yer alan taraftarların güvenilir bir şekilde maç izlemesi için çıkarıldığı söylenen Passolig sistemine karşı Ankara'da ikamet eden Ankaragücü ve Gençlerbirliği taraftarlarının karşı hegemonik söylem ve pratiklerini ortaya çıkarmak, Passolig uygulamasına yönelik geliştirdikleri stratejileri analiz etmektir. Ayrıca Gramsci'nin hegemonya ve karşı hegemonya kavramları üzerine inşa ettiği teorik çerçeve referans alınarak futbolun karşı hegemonik söylem ve pratiklerin üretilmesinde oynadığı rol de ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan Fenomenolojik yöntem kullanılarak 10.03.2022-10.04.2022 tarihleri arasında 10 Gençlerbirliği ve 10 Ankaragücü olmak üzere toplamda 20 taraftarla yapılan derinlemesine mülakatlar sonunda elde edilen veriler analiz edilmiştir. Futbol var olan hegemonik sistemin kendisini yeniden kurması ve sürdürmesine izin verdiği gibi sistem karşıtı söylem ve pratiklerin üretilmesine de olanak sağlayabilen politik bir alandır. Türkiye'de hegemonik sistemin futbol sahalarını yeniden düzenlemek için oluşturduğu Passolig sistemi bir turnusol kağıdı işlevi görmektedir. Ankaragücü ve Gençlerbirliği takımları Passoligi eleştirseler de farklı politik duruş ve geçmişe sahip olmaları ile ilintili olarak karşı hegemonya kurma potansiyelleri farklılaşmaktadır ve dahası bu potansiyelin de belli sınırlılıkları bulunmaktadır.

In the last period, among the basic regulations made by the governments regarding football, preventing the violence that takes place inside and outside the stadium and ensuring that football activities take place in a peaceful environment are included. It started to implement the Passolig system in 2014 by supporting the regulations made in the world in Turkey. However, this system has come under criticism that it serves the government's own interests except for ensuring stadium security. The aim of this thesis is to reveal the counter-hegemonic discourses and practices of Ankaragücü and Gençlerbirliği fans residing in Ankara against the Passolig system, which is said to have been introduced to prevent violent incidents in football fields and black market ticket sales and to analyze the strategies they have developed towards the Passolig application. In addition, the role of football in the production of counter-hegemonic discourses and practices has been tried to be revealed by referring to the theoretical framework that Gramsci built on the concepts of hegemony and counter-hegemony. In this study, using the Phenomenological method, which is one of the qualitative research methods, the data obtained as a result of in-depth interviews with 20 suppoters, 10 Gençlerbirliği and 10 Ankaragücü, between 10.03.2022 and 10.04.2022 were analyzed. Football is a political field as it allows the existing hegemonic system to re-establish and maintain itself, also enabling the production of anti-system discourse and practices. The Passolig system, created by the hegemonic system in Turkey to reorganize football fields, functions as a litmus paper. Even if Ankaragücü and Gençlerbirliği supporters criticize the Passolig system, their potential to establish counter-hegemony differs because they have different political stances, and moreover this potential has certain limitations as well.