Tom Stoppard'ın Professional Foul, Cahoot's Macbeth, Rock'n'Roll adlı politik oyunlarının kültürel materyalist açıdan incelenmesi

Abstract

Bu çalışma Çek asıllı İngiliz yazar Tom Stoppard'ın üç politik oyunu, Professional Foul, Cahoot's Macbeth ve Rock'n'Roll'u kültürel materyalist bakış açısıyla incelemenin yanısıra yazarın oyunlarını kültürel materyalist kuramın hassasiyetlerine önem vererek yazdığını öne sürer. Bahsi geçen kuramı açıklamak amacıyla temel olarak Alan Sinfield'in görüşlerine yer verilmiştir. Bu üç oyunda yazarın Çekoslovakya tarihini tiyatro, müzik ve akademik çalışmalar gibi kültürel pratiklere uygulanan sansür üzerinden anlattığı göz önünde bulundurulduğunda, kültürel olan her pratiğin politik olduğunu öne süren kültürel materyalizm kuramının oyunları incelemek için uygun olduğu düşünülmüştür. Rock'n'Roll başlıklı oyunda, rock müzik kapitalizm, komünizm ayırt etmeksizin her sistemde muhalefetin sesi olarak kabul edilmekle birlikte Çekoslovakya gibi doğu bloğu ülkelerine batıdan ithal edilmiş olması sebebiyle aykırılığın simgesi, Cahoot's Macbeth'de Shakespeare'in karakteri Macbeth'in gelecek vadeden onurlu bir Lord'dan zorbaya dönüştüğü kişisel tarihi Çekoslovakya'daki komünist totaliter rejiminin tarihine bir metafor olarak düşünülürse Macbeth oynamak bir sistem eleştirisi haline gelmektedir. Professional Foul içinse, bilimsel kanıtlar doğrultusunda topluma ?gerçek? empoze etme gücüne sahip olan akademik çalışmaların hükümet kontrolünden geçtiği ve sansüre uğradığı için yazarın metnini yasadışı yollardan ülke dışında yayımlama çabasının da yine muhalefetin göstergesi olduğu söylenebilir. Bu çalışmada, totaliter sistem ve muhalif bireyler arasındaki çatışma tarihini yukarıda özetlenen şekilde kültürel ögeler üzerinden anlatması sebebiyle Stoppard'ın ele alınan oyunları kültürel materyalist bakış açısıyla yazdığı fikri ortaya atılmıştır. Yeni-tarihçi kuramlar arasında yer alan kültürel materyalist kuramı geçmişte yazılmış eserleri çağdaş dünya ideolojilerini ve söylemlerini yaymaları bakımından inceler ve muhalefet kavramı üzerinde durur. Bu sebeple Stoppard'ın Cahoot's Macbeth'de 17. yüzyıl başlarında yazılmış bir Shakespeare metni kullanarak 1970'lerdeki Çekoslovak yönetimini eleştirmesi, Rock'n'Roll'da ise çoktan yıkılmış olan bir sistem üzerinden kapitalist sistemi eleştirmesi Stoppard'ın kültürel materyalist tutumuna ve egemen ideolojiye karşı muhalif tavır sergilediğine kanıt olarak öne sürülmüştür. Professional Foul'da da düşünce özgürlüğünü baskılamaya çalışan sistemin karşısında muhaliflerin egemen `söylem'leri bozarak `karşıt söylem' oluşturması, Stoppard'ın muhaliflerin sistemde değişiklik yaratabileceğine dair inancına ve iyimserliğine işaret eder. Muhaliflerin karşıt söylemler yaratarak sistemi değiştirebileceğine dair bu iyimserlik diğer yeni tarihçi kuramların aksine kültürel materyalist kuramında mevcuttur.This study puts forward that Czech born British playwright Tom Stoppard wrote his three political plays titled Professional Foul, Cahoot?s Macbeth and Rock?n?Roll sharing most of the cultural materialist sensitivities. Besides this main discussion, it analyzes the plays in question from a cultural materialist perspective. Mainly Alan Sinfield?s ideas are employed to explain the mentioned theory. When it is taken into account that Stoppard displays the history of Czechoslovakia through censored cultural practices like theatre, music and academic works, the theory cultural materialism which suggests that all the cultural practices are political has been found appropriate for the study of the plays. In Rock?n?Roll, rock music, which has always been regarded as the voice of dissidence both in the capitalist and the communist systems, becomes the symbol of dissidence because it is imported from Western cultures to Czechoslovakia, a country behind the iron-curtain. In Cahoot?s Macbeth, when Shakespeare?s character Macbeth?s personal history in which he evolves from being an honourable lord into a tyrant is taken as a metaphor for the history of the socialist totalitarian system in Czechoslovakia, playing Macbeth becomes a strong criticism towards the dominant ideology and power. As for Professional Foul, when the central character Hollar?s dissertation, which has the power of introducing ?truths? to society through scientific evidences, is censored, Hollar struggles to publish his text outside Czechoslovakia and as a matter of fact, his struggle becomes an act of dissidence as he rejects the impositions of the system.This study suggests that Stoppard wrote the plays in question with a cultural materialist approach because he displays the power-struggle between the totalitarian system and the dissident individuals through cultural practices. Cultural materialism which is among the new historicist theories analyzes the works of the past and emphasizes their importance in the circulation of the ideology and discourses of the contemporary world. Another point of emphasis for the cultural materialists is the notion of dissidence. Upon this basis, Stoppard?s criticism towards the Czechoslovakian government of 1970s through a Shakespearean text written in the seventeenth century has been suggested as one of the evidences for Stoppard?s cultural materialist approach and his dissident attitude towards the dominant ideology. Another evidence for Stoppard?s mentioned attitude and approach is his criticism of capitalism through a totalitarian system that collapsed long ago in Rock?n?Roll. In Professional Foul, the fact that dissidents can change the system through subverting the official discourses and forming reverse discourses indicates Stoppard?s optimism. This optimism is also a common denominator between Stoppard?s playwriting and cultural materialism.