Genel Amaçlı Ontoloji Oluşturma Aracı: İş Sektörlerine Yönelik Uygulama

Abstract

Ağ üzerinde bilgi aramak için, makinelerin milyarlarca sayıda olan düzensiz ve yapısız dökümanı araştırması gerekmektedir. Bu problemi çözmek için ağ üzerindeki veriler yeniden yapılandırılmalıdır. Bu probleme getirilecek çözümlerden bir tanesi de yapılandırılmış ve anlamlandırılmış veri yapısı sunan Anlamsal Ağ teknolojisidir. Anlamsal ağ, makine-okunabilir ve anlamsal olarak tanımlı bilgiyi sunabilmek için ontolojileri kullanmaktadır. Ontoloji oluşturmak, revize etmek ve yapılandırmak için kullanılan mevcut ontoloji biçimleyicileri uzmanlık gerektirmektedir. Bu çalışma ile, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişiler için genel amaçlı kullanılabilen ontoloji oluşturma aracı geliştirilmiştir. Araç, adım adım ilerleyen kullanıcı arayüzü ile, kullanıcıları yönlendirerek kendi alanlarına özgü ontolojileri oluşturmalarını sağlamaktadır. Amaç, ontoloji oluşturma uzmanlığı olmayan kişilerin, kendi alanlarına uygun ontolojileri oluşturup, mevcut çalıştıkları firma içi veya iş sektörleri arasında makine-okunabilir şekilde bilgi paylaşımı yapabilmeleridir. Araç, farklı iş sektörlerinden farklı sürede çalışma deneyimine sahip kişiler tarafından test edilmiştir. İstatistiksel olarak uygun yöntemler ile değerlendirilen sonuçlar göstermektedir ki; teste katılan kişiler ortalama ve üzerinde memnuniyet bildirmişlerdir ve kendi alanlarında ontoloji oluşturabilmişlerdir.

To retrieve any information from the Web, a search has to be performed on billions of documents which are unorganized, unstructured and unreadable by machines. To overcome this problem, the data on the Web has to be formalized in a machine readable format. One of the solutions is to use the Semantic Web technology which provides structure and meaning to data on the Web. In order to provide machine readable and semantically identified information, the Semantic Web technology utilizes ontologies which include resources, properties and their relations to identify metadata about data. The current ontology editors require expertise to create, organize, edit and manage ontologies. In this study, a generic ontology creation tool is developed for users with no expertise in ontology creation. The tool which can be easily and effectively used at every level of a business gathers information about the ontology from a non-expert providing step by step guidance with user interfaces.The aim is to enable any employee of a firm to create an ontology in their domain to be able to share information in machine-readable form with the rest of his/her company or other companies. The tool is tested on users who have different working experiences in terms of years and sectors of business. The results are evaluated with statistical methods which show that on the average, the users are satisfied with the tool and are able to create ontologies in their own domains.