Tanzimat'tan Günümüze Türk Devlet İdare Teşkilatında Bürokratik Modernleşme Hareketleri

Abstract

Tezin amacı endüstrileşme devrimi ile gelişen dünyadaki sistemlere uyum sağlama çabası içerisinde bulunan Osmanlı devlet yönetiminde 19. yüzyılda Tanzimat reformları ile başlayan ve Cumhuriyet Türkiye'sinde devam eden bürokratik modernleşme süreci incelenerek Türk bürokrasinin gelişim basamakları anlaşılmaya çalışılmıştır. Tez çalışmasında basılı yayınlar, kitaplar, istatistiki veriler, araştırma raporları, yüksek lisans, doktora tezleri, makaleler incelenmiş ve bunlardan yararlanılmıştır. Tanzimat ve Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk bürokrasisi, modernleşme çabası içerisinde Weber'in hukuki-rasyonel kavramına uygun olarak yapılanmaya çalışmıştır. Cumhuriyet döneminde çok partili yaşama geçilmesi ve devletin değişen rolü ile rasyonel- üretken bürokrasi kamu yönetiminde yerini almaya başlamıştır. 21. yüzyılda Devlet idare yapısı YKİ (Yeni Kamu İşletmesi) kavramı ile verimlilik, hız ve şeffaflık gibi ilkelerle çağa uyum sağlama çabasına girmiştir. Gelişmiş Batı ülkelerinde örnekleri bulanan, bürokratik modernleşme çabalarının istenilen şekilde gerçekleşemediği ve bürokratik yapıların bu ülkelerin henüz çok gerisinde olduğu görülmektedir. Bürokrasi, siyaset ilişkisi içerisinde bürokratik yapı, uzun vadeli politika yürütebilme kabiliyetini, siyaset kurumunun gündelik popülist yaklaşımlarının etkisi ile beklenen etkinliği gösterememektedir. Osmanlı devletinde Tanzimat'la birlikte merkeziyetçi bir yaklaşımla uygulanan modernleşme, Cumhuriyet döneminde 1950'ye kadar meclis hükümetleri tarafından, devrimlerin halk tabanına yayılabilmesi düşüncesiyle, dönemin şartları içerisinde gerçekleştirilmeye çalışılmış, çok partili yaşama geçiş sürecinde siyaset kurumunun günlük politikalarının karşısında, bürokrasi etkinliğini ve modernleşme sürecindeki rolünü kaybetmiştir.

The aim of the thesis, industrialization revolution with the state administration Ottoman contained in an effort to adapt to the evolving world system, 19th century, starting with the Ottoman reforms (in 1839) and the Republic continued in Turkey, bureaucratic modernization examining the process, it tried to be understood by step development of the Turkish bureaucracy. In the study, examined printed publications, books, statistical data, research reports, master's, doctoral thesis, articles and were utilized. Turkish bureaucracy in the early years of the Ottoman reforms (in 1839) and the Republic period, in modernization efforts, Weber has tried to be structured in accordance with the legal and rational and productive bureaucracy began to take its place in public administration. The administrative structure of the state in the 21st century with the consept NPA (New Public Administration), efficiency, speed and transparency as the principle has entered into the era of compliance efforts. Located examples in developed western countries, bureaucratic modernization efforts, cannot take place in the desired shape and seen that it is far behind these countries' bureaucratic structure, Bureaucracy, in the bureaucratic structure of politics, ability to carry out long – term policy, the impact of everyday populist approaches of political institutions cannot show the expected activity. In the Ottoman Empire, when applied in a centralized with the Ottoman reforms (in 1839) modernization, republican government during the year 1950 by the Assembly, with the idea of revolution can spread to the grassroots, it has been tried in the conditions of the period. Multiparty transition in life, in the face of everyday politics of political institiutions, the role of the bureaucracy has lost its effectiveness and modernization process. The major limitation of this study is that it is inadequate in terms of scope of resources and field research on the Turkish bureaucracy.