Arap Baharı ve Mısır'da Yansımaları

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılmasıyla birlikte şekillenmeye başlayan Orta Doğu, bugüne kadar tarihi kırılma anları yaşamıştır. Bu kırılmaların birincisi İkinci Dünya Savaşı'nı takiben bölgede bulunan ülkelerin bağımsızlık kazanması ve sonrasında İsrail'in kurulmasıdır. İsrail'e ve Batı politikaları doğrultusunda oluşan monarşilere karşı bir tepki olarak Arap milliyetçiliğinin oluşması ile Baasçı yapıların ortaya çıkması bir başka kırılma anıdır. Mısır'ı SSCB'den uzaklaştırarak ABD çizgisine yaklaştıran 1979 Camp David Antlaşması ve aynı yıl yaşanan İran Devrimi ile İran'ın ABD'den uzaklaşarak SSCB çizgisine yaklaşması kırılma anlarının devamını sağlamıştır. SSCB'nin yıkılması ile birlikte tek kutuplu düzene dönülmesi tüm dünya düzeni için ve aynı zamanda Orta Doğu için yeni bir kırılma anı yaşanmasına sebep olmuştur. Son olarak 2010 yılında başlayan ve hala sürecini sürdüren Arap Baharı da kırılma anlarının en önemlilerinden biri olarak tarihteki yerini almıştır. Arap Baharı; Orta Doğu ülkelerin halkları tarafından, Kuzey Afrika ve Orta Doğu ülkelerinde rejim, yönetim, yönetici değişimleri başta olmak üzere değişikliklere ve yenilenmelere yol açan, protesto, ayaklanma, kalkışma, devrim, başkaldırı ve daha birçok adlandırmayla söz edilen Arap halk hareketlerini ifade etmektedir. Körfez ülkeleri, meşruiyetlerinin kaynağını oluşturan ABD desteği sayesinde diğer ülkelerden farklı olarak ekonomi temelli adımlarla devrimlerin önüne geçebilmişken, Tunus, Mısır, Libya ve Suriye ise süreci en ağır şekilde yaşayan ülkeler olmuşlardır. Libya'da değişim talebi dış güçlerin saldırıları ile gerçekleşirken Suriye'de ise iç savaş kanlı bir şekilde devam etmektedir. Mısır'da Tahrir Meydanı'nda başlayan değişim talepleri karşılığını bulmuş ve Hüsnü Mübarek, istifa ederek Cumhurbaşkanlığından ayrılmıştır. Yapılan demokratik seçimler sonucunda Müslüman Kardeşlerin adayı Muhammed Mursi Cumhurbaşkanı olarak göreve başlamıştır. Özellikle ekonomik parametrelerin kötüye gitmesi ile birlikte yeni bir tepki dalgası oluşmuş ve bu durumu fırsat olarak gören Genel Kurmay Başkanı Abdul Fettah el-Sisi önderliğinde darbe gerçekleştirilmiştir. Bu darbe ile birlikte Mısır'da yeni bir döneme girilmiş ve ülkedeki karışıklıklar, eski rejim ve darbe yanlıları ile değişim talep edenler arasında bir güç mücadelesine dönmüştür. Arap Baharı ile birlikte başlayan değişim temelli olayların genel olarak Orta Doğu'da ve çalışmanın kapsamı dâhilindeki Mısır'da beklentileri karşılayamadığı süreç içerisinde anlaşılmıştır. Süreç öncesinden daha iyi şartlarda yönetilen veya ekonomik anlamda gelişebilen bir ülke henüz olmamıştır. Anahtar Kelimeler 1. Orta Doğu 2. Arap Baharı 3. Körfez Ülkeleri 4. Mısır 5. Müslüman KardeşlerMiddle East, shaped by the end of Ottoman Empire, has witnessed historical breaking points until today. First of these breaking points was the independence of the countries within this region after World War II and the establishment of state of Israel afterwards. Another breaking point is the creation of Arab nationalism and BAAS parties as a reaction to Israel and the monarchies that have been established in accordance with Western policies. 1979 Camp David Agreement which helped Egypt to have closer ties with USA rather than USSR and 1979 Islamic Revolution in Iran which pushed Iran out of American effect and closer to USSR are two important events in the same year which represent the continuation of the breakingpoints. The end of USSR and establishment of a unipolar regime caused a new breaking point for the world and the Middle East. Finally, the Arab Spring which began in 2010 and still continues with the process, has taken its place in the history as one of the most important breaking points. For the people of Middle Eastern countries, Arab Spring means protests, riots, attempts, revolutions, rebellions and in general the Arab national movements which caused several changes and renewals in North African and Middle Eastern countries. As Gulf countries were able to prevent the revolutions by economic precautions with the support of USA as the source of their legitimacy; Tunisia, Egypt, Libya and Syria have had harsher experiences during this process. Changes in Libya happened with the attacks of foreign powers and the process in Syria continues as a bloody civil war. In Egypt, demands for change which begun in Tahrir Square have been compensated and Hosni Mubarak resigned from Presidency. After the democratic elections, Muhammad Mursi became the President as the candidate of Muslim Brothers. As economic parameters got worse, a new wave of reaction occurred and Army General Abdul Fettah el-Sisi took the advantage by organizing a coup against the government. With this coup, a new era began in Egypt and the conflicts within the country have turned into a power struggle between the supporters of old regime /coup and supporters of change. During the process, it is understood that the events caused by change could not fulfill the expectations generally in the Middle East and specifically in Egypt. There is no country which is administered better or economically developed, comparing with the period before this process. Key Words 1. Middle East 2. Arab Spring 3. Gulf Countries 4. Egypt 5. Muslim Brothers