Arap Baharının Ortadoğu'da selefizmin yükselişine etkisi; Tunus ve Mısır'da selefizmin beklenmeyen çıkışı

Abstract

Arap dünyasında, özellikle Arap Bahar'ından sonra bazı 'Selefi' hareketler ortaya çıktı. Arap Baharı, 17 Aralık 2010'da bir üniversite öğrencisi olan Mohamed Bouazizi'nin ekonomik, sosyal ve politik sorunlara yanıt olarak kendini yakmasıyla başladı ve sosyal medyanın etkisiyle domino etkisi ile hızla diğer Ortadoğu ülkelerine yayıldı. Bu araştırmanın amacı, dünya çapında radikal cihatçılığın arttığı Tunus ve Mısır'da devrim sonrası Selefilerin artan faaliyetlerini ve bunların demokratikleşme girişimlerine etkisini incelemektir. Bu tezin odaklandığı araştırma sorusu, Arap Baharı sonrası Mısır ve Tunus'ta Selefiliğin artmasına neden olan faktörlerdir. Bu tezin kapsamı ise 1900'lerden günümüze kadar olan dönemi kapsamaktadır. Bu tezin temel argümanı, Arap Baharı'nın Selefilik hareketinin daha siyasi bir çizgiye dönüşmesini sağladığı ve bu dönemde sadece Selefiliğin değil Müslüman Kardeşler ve Nahda Hareketi'nin de yükselişte olduğudur. Bununla birlikte, sadece siyasi İslam'da değil, aynı zamanda radikal Cihatçı İslam'da da bir artış oldu. Dolayısıyla bireylerin ideolojilerinin şekillenmesinde din ve mezhep politikaları önem arz etmektedir. Mısır ve Tunus'taki devrimlerin ardından laik-liberal partiler arasında uzun yıllardır kırgınlıklar, ekonomik sorunlar ve bölünmeler yaşanmış, bunların hepsi şeriat hukuku altında yaşamak isteyen Selefi partilerin önünü açmıştır. Bununla birlikte, radikal İslamcıların faaliyetleri nedeniyle bölgede genel bir güvenlik tehdidi ortaya çıktı.

Some 'Salafi' movements emerged in the Arab world, particularly after the Arab Spring. The Arab Spring began on December 17, 2010 with the self-immolation of a university student, Mohamed Bouazizi, in response to economic, social, and political problems, and it spread rapidly to other Middle Eastern countries through the influence of social media, like the domino effect. The purpose of this research is to understand the increasing activities of Salafists after the revolution and their effects on democratization attempts in Tunisia and Egypt, where radical jihadism has increased worldwide. The research question that this thesis focuses on is the factors that led to the increase of Salafism in Egypt and Tunisia after the Arab Spring. The scope of this thesis covers the period from the 1900s to the present. This thesis' main argument is that the Arab Spring enabled the Salafism movement to evolve into a more political line, and that during this period, not only Salafism but also the Muslim Brotherhood and the Ennahda Movement were on the rise. Along with this, there was an increase in not only political Islam, but also radical Jihadist Islam. Therefore, religion and sectarian policies matter in shaping the ideologies of individuals. For many years, there have been resentments, economic problems, and a schism between secular-liberal parties following the revolutions in Egypt and Tunisia, all of which paved the way for Salafist parties that wanted to live under Sharia Law. Nonetheless, it has become a general security threat due to the activities of radical Islamists in the region.