Özel finans kurumlarının katılım bankalarına dönüşümünün sebepleri ve sonuçları

Abstract

Özel finans kurumları, ülkemizde faaliyete geçtikleri 1985 senesinden 16.12.1999 tarihinde 4389 sayılı Bankalar Kanunu'nun kapsamına alınana dek Bakanlar Kurulu Kararına dayalı olarak faaliyet göstermekteydi. Bu gelişme birçok yönden yeterli bulunsa da özel finans kurumlarının ?banka? vasfına net bir tanımlama sunmayışı tartışmaları tümüyle sonlandıramamıştır. Öte yandan ?özel finans kurumu? olarak adlandırılan kurumların bu adlandırmayla son derece yetersiz biçimde tanımlanıyor oluşu ve yanlış çağrışımlara neden olunması yeni isim arayışlarına yol açmıştır. Nihayet katılım bankacılığı kavramı ortaya atılmış ve kısa sürede kabul gören bir tanımlama haline gelmiştir. 5411 sayılı Bankacılık Kanunu ile özel finans kurumları ?katılım bankası? adını almış ve böylece bu bankalar için yeni bir dönem, katılım bankacılığı dönemi başlamıştır. Türk bankacılık sektöründe yer alan üç banka türü; mevduat bankaları, kalkınma ve yatırım bankaları ile katılım bankalarıdır. Bilanço büyüklüğü açısından katılım bankaları 2007 yılının ilk yarısı itibariyle bu üç banka türünden oluşan bankacılık sektörümüzün yüzde 3,2'sini oluşturmaktadır. Bu oranın toplam içinde büyük bir yer tutmamasına rağmen hemen her yıl istikrarlı olarak artış gösterdiği göz önünde bulundurulduğunda katılım bankacılığının ilerleyen yıllarda bankacılık sektöründe ağırlığını artırması muhtemeldir.Bu çalışma ile, özel finans kurumlarının katılım bankalarına dönüşmesini netice veren yasal düzenlemenin doğurduğu hukuki sonuçlar ve bu değişimin kamu oyunun bu kurumları algılayış şekline ne yönde etki ettiğinin ortaya konması amaçlanmıştır.

Special Finance Houses (SFHs) continued their activities based on the Decree of Council of Ministers from 1985 to the 16th of December 1999 on which they took part in the scope of the Act of Banks numbered 4389. Although this progress was regarded as enough, it didn?t manage to end the discussions claiming that it couldn?t provide a description of SFHs as `bank?. On the other hand there has been efforts to find new definitions for SFHs since that title did not fully describe these institutions called SFHs and caused mis-connotations. Finally, `Participation Banking? concept was introduced and it was adopted in a short period. SFHs were entitled as Participation Banks (PBs) by the Banking Act numbered 5411. Thus, a new Participation Banking period started for SFHs.Turkish banking sector consists of deposit banks, development and invesment banks, and participation banks. Participation banks has 3,2 per cent of total assets of banking sector which consists of these three type of banks in the first half of 2007. Despite the fact that this ratio doesn?t seem much important in total amount, it is estimated participation banking which achieves steadily growth will increase its importance next years on the banking sector.The goal of this study is to show the juristic results which were caused by the legal regulation transforming the SFHs to PBs, and how this transformation affected the perception of public opinion on these institutions.