Birleşik Devletler-Libya ilişkileri (2002-2012)

Abstract

Bu tezin amacı, ABD ve Libya arasındaki ilişki aşamalarını, bu ilişkilerin önemini ele alan sistematik bir analizle ve 2002 ve2012 yılları arasında Amerikan Büyükelçisine yönelik suikaste kadar yaşanan başlıca olayları vurgulayarak dikkatlice gözlemlemektir. Bu çerçevede belirtilen amaca ulaşmak için, bu çalışma, ABD-Libya ilişkilerininin erken tarihini, özellikle Libya'nın Osmanlı egemenliğinde olduğu ve Amerika Birleşik Devletlerinin Kuzey Afrika'daki hırsının ve çıkarının odağında olduğu 19. Yüzyılın başlarını kapsamaktadır. Bu dönemde ilişkilerde, bağımsızlığın kazanılmasından sonra ABD tarafından başlatılan ilk savaşın başlamasına sebebiyet veren inişler ve çıkışlar yaşanmıştır. Bu çalışma aynı zamanda, Libya'nın İtalyan sömürgesi altında olduğı dönemi de ele almaktadır. ABD-Libya ilişkileri, özellikle kraliyet döneminde yaşanan çevreleme ve ABD'ye neredeyse tamamen bağımlılık aşamasını yansıtmaktadır. Libya'nın stratejik konumu ve petrol mevcudiyeti, Sovyetler Birliği'nin yayılmasına karşı kendi çıkarını ve etkisini güçlü bir şekilde savunan ABD için özel bir önem arz etmiştir. Bu tez, 1969 yılından 17 Şubat devrimine kadar olan Kaddafi rejimini incelemiştir. Son otuz yılda, ABD-Libya ilişkileri gergin olarak tanımlanabilirdi, fakat 1970'lerde ve 1980'lerde yaşanan askeri cepheleşme, ilişkilerde bir dönüm noktası olmuştur ve 11 Eylül saldırılarından sonra işbirliğinin yolunu açmıştır. Arap Baharı olaylarından sonra ilişkiler kötüleşmiş ve Amerika Birleşik Devletlerinin askeri müdahalesi nedeniyle yaşanan cepheleşme ve silahlı muhalif gruplara verilen destek Kaddafi'nin devrilmesine neden olmuştur. Son olarak bu çalışma, Obama yönetimi tarafından Libya'ya yönelik bu müdahalenin çıkarımlarıyla ve durumun yanlış yorumlanmasıyla Amerikan Büyükelçisinin suikastine ve başarısız bir devlete neden olan Kaddafi rejiminin devrilmesi noktasında sona eren Amerikan propagandasını ve müttefiklerini ele almıştır. Anahtar Sözcükler: Terör, Al-Gaddafi, NATO, Amerikan büyükelçisiThe aim of this thesis was to carefully observe the stages of relations between the US and Libya highlighting the main facts which took place in the period between 2002 and 2012 until the assassination of the American Ambassador, with a systematic analysis which discusses the importance of these relations. To achieve this goal through this framework, the study covered the early history of the US – Libyan relations, specifically in the beginning of the 19th century when Libya was under the rule of the Ottomans and was the focus of attention of the United States' ambitions and interests in North Africa. During that period, the relations experienced ups and downs which led to the first war launched by the USA after independence. The study also dealt with the period when Libya was under Italian colonialism. The US-Libyan relations reflected the phase of containment and near-total dependence on the United States, especially during the royal era. Libya's strategic position and oil availability made it particularly important to the US which defended its interests and influence strongly against the expansion of the Soviet Union. This thesis examined the period of Gaddafi's regime from 1969 to the February 17th revolution. Over the past these three decades, US-Libyan relations could be described as tense, however military confrontations during the 1970s and 1980s led to a breakthrough in relations and cooperation after September 11 attacks. After the Arab Spring events, the relations deteriorated and the confrontation caused by the military intervention of the United States and supporting the armed opposition eventually led to the overthrow of Gaddafi. Lastly, this study briefly argued that the American propaganda and its allies stopped at the point of bringing down the Gaddafi's regime only, resulting in a failed state and the assassination of the American Ambassador due to the misjudgment of the situation and the implications of this intervention in Libya by Obama's administration. Key words: Terrorism, Al-Gaddafi, NATO, American ambassador