İngilizce TV reklamlarının Türkçe çevirisinin house çeviri kalitesi değerlendirme modeline göre incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, İngilizce'den Türkçe'ye çevrilmiş televizyon reklam metinlerin çeviri kalitesinin Juliane House'un 1997 yılına ait çeviri kalitesi değerlendirme modelini kullanılarak değerlendirmektir. Çalışmada rasgele yöntemle belirlenen toplam 5 adet reklamın İngilizce kaynak metni ve Türkçe çevrileri incelenmiştir. Çalışmada kullanılan reklam metinlerine Google'a ait çevrimiçi video paylaşım platformu Youtube üzerinde yapılan arama vasıtasıyla ulaşılmıştır. Değerlendirme yapılırken ilk önce kaynak metin ve çeviri metinlerin video dosyaları araştırmacı tarafından kelimesi kelimesine bir metin belgesine dönüştürülmüştür. Daha sonra kaynak metin ve çevirisi analiz edilmiş, metinler Alan, Söylem Biçemi, Mod ve Metin Türü başlıkları altında incelenmiştir. Bu incelemeden sonra kaynak metnin profili ve metin işlevi çıkartılmış, çevirmenlerin yaptıkları hatalar belirlenerek çevirinin kapalı veya açık olup olmadığı tespit edilmiş ve son olarak çeviri kalitesi yorumlanmıştır. Juliane House, çeviri kalitesi değerlendirme modelinde, reklam çevirilerinin hedef kitlenin kültürel farklılıkları göz önüde bulundurularak kapalı çeviri yöntemiyle yapılması gerektiğini öne sürmektedir. Yapılan çalışmada da çevirmenlerin reklam metinlerini çevirirken gerektiği yerlerde kültürel filtre uyguladıkları ve metinleri hedef kitlenin dilsel gerekliklerini göz önünde bulundurdukları gözlemlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Açık-Kapalı Çeviri, Çeviri Hataları; Çeviri Kalitesi Değerlendirmesi, Çeviride Kültürel Filtreleme, Televizyon Reklamları

This study aims to evaluate the quality of television commercial texts translated from English to Turkish using Juliane House's 1997 translation quality assessment model. In the study, 5 advertisements in English selected randomly and their Turkish translations were examined. The advertisement texts used in the study were accessed through a search on Youtube, the online video sharing platform of Google. As part of the evaluation, firstly, the researcher converted the video files to a text document verbatim. After that, the source text and its translation were examined under the dimensions of Field, Tenor, Mode, and Genre. Following this examination, a textual profile and a statement of function for the source text were written and the errors made by the translators were identified and categorised. Finally, A discussion was provided on the quality of the translation. As emphasized in Juliane House's translation quality assessment model, advertisement translations should be done covertly, which means considering the target audience's cultural differences. In the study, it was observed that the translators applied cultural filters when translating the advertisement texts, and they took both the linguistic and cultural elements of the target audience into consideration. Keywords: Translation Quality Assessment, TV Commercials, Overt-covert Translation, Cultural Filtering in Translation, Translation Errors