Viktorya dönemi romanlarında evlilik ve cinsiyet öznelliğisöylemlerinin foucaultcu söylem analizi yöntemiyle ı̇ncelenmesi

Abstract

Bu tez, 19. yüzyılın sonlarına ait Viktorya dönemi romanlarında toplumsal cinsiyet öznelliği ve evlilik üzerine olan söylemleri incelemektedir. Araştırma için seçilen romanlar, Henry James'in The Portrait of a Lady, George Gissing'in The Odd Women ve Thomas Hardy'nin Jude the Obscure adlı romanlarıdır. Çalışma, Michel Foucault'nun söylem analizi yöntemi aracılığıyla toplumsal cinsiyet öznelliği ve evlilik üzerine söylem inşa biçimlerini incelemektedir. Bu inceleme, cinsiyet söylemi üzerine söylemlerin epistemik çevre içinde nasıl inşa edildiğini ve sürdürüldüğünü inceleyen Carla Willig tarafından tasarlanan altı aşamalı bir analitik çerçeve bağlamındada yapılmaktadır. Bu tez ayrıca, üç romanı, söylemsel ortamlar açısından karşılaştırmakta ve yazarların bu söylemlere direnip direnmediğini araştırmaktadır. Çalışma, Foucaultcu söylem analizini kullanarak, toplumsal cinsiyet söylemlerinin değişen dinamiklerinden etkilenen söylem ve toplumsal cinsiyet öznelliği kavramlarının romanlarda nasıl temsil edildiğini irdelemekte ve Viktorya dönemi evlilik kurumu içindeki toplumsal cinsiyet öznelliğinin, bireysel öznelerin toplumsal cinsiyet ve evlilik konusundaki yerleşik söylemlerden kurtulabilmeleri için uygun alanları nasıl etkilediğini araştırmaktadır. Çalışmanın bulguları, belirli bir söylem epistemasının yakından incelenmesinin, egemen söylemlerin düzenleyici gücünün kurucu öğelerini analiz ederek öznellik tarzlarını ortaya çıkarabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, çalışma mekanizmalarını anlamaya yönelik bilinçli bir girişim, belirli epistemeler içinde söylem inşasını incelemeyi hedefleyen yeni çalışmalar için yeni yollar açabilir.This thesis examines discourses on marriage gender and subjectivity in Victorian novels of late nineteenth century. The novels selected for the research are Henry James' The Portrait of a Lady, George Gissing's The Odd Women and Thomas Hardy's Jude the Obscure. The study analyses modes of discourse construction on gender subjectivity and marriage through Michel Foucault's technique of discourse analysis. This explicatory processis aided by a six-stage analytical framework devised by Carla Willig that examines how discourses on gender are constructed and sustained within the epistemic environment of the late Victorian period. This thesis also compares the three novels through mapping their discursive environments and investigates if the authors resist or sustain those discourses. The work uses Foucauldian discourse analysis and builds upon his concepts of discourse and gender subjectivity as catalysts for the shifting dynamics of gender discourses, as validated by narratives of power and knowledge. It investigates if gender subjectivity within the Victorian institution of marriage close spaces for individual subjects to break free of deeply entrenched discourses on gender and marriage. The findings of the study reveal that a close examination of a particular discourse episteme can unearth modes of subjectivity through analyzing the constituent elements of regulatory power of dominant discourses. Moreover, a conscious undertaking aimed at understanding the working mechanisms can open new avenues for fresh studies targeted at the examination of discourse construction within historical epistemes.