Jean Rhys'in Wide Sargasso Sea, Buchi Emecheta'nın Second Class Citizen ve Fadia Faqir'in My Name is Salma romanlarında sömürge dönemi söylemi

Abstract

Bu doktora tezi, sömürge dönemi söyleminin günümüzde de etkin olduğuna vurgu yaparak Jean Rhys'in Wide Sargasso Sea (1966) (Geniş, Geniş Bir Deniz), Buchi Emecheta'nın Second Class Citizen (1974) (İkinci Sınıf Vatandaş) ve Fadia Faqir'in My Name is Salma (2007) (Benim Adım Salma) isimli romanlarındaki kadın baş kahramanların benlik algıları ve tanımları, ve bu söyleme karşı gösterdikleri dirence dair geniş bir anlayışa ulaşmayı amaçlamaktadır. Metin çözümlemelerinin asıl hedefi, sömürge dönemi, sömürge sonrası ve çok kültürlü dönemlerde baş kahramanların erkek egemen söyleme direnç gösterirken kendilerine ait benlik tanımını nasıl yaptıklarını incelemektir. Sömürge dönemi söyleminin özünde sömürgeciyi merkeze alan ancak sömürüleni öteki olarak adlandırıp dışlayan bir dil hüküm sürmektedir ki bu da kahramanların omuzlarına aşılması imkânsız gibi görünen bir zorluk yüklemektedir. Yine de, bu söylem içerisinde başkahramanlar kendilerine ait alanlarda benlik tanımı yapabilmek ve direnç gösterebilmek adına kendi yöntemlerini geliştirirler. Bu yöntemler, zaman, yer ve kimlik bağlamında farklılık göstermektedir çünkü romanların geçtiği dönemler farklıdır. Bu farklar da gözetilerek, metin çözümlemelerinin temel amacına uygun olarak çeşitli kuramlar ve tanımlar kullanılmıştır. Emperyalizm ve erkek egemen bakış açısı, ikili karşıtlıklar, karşıt söylem, Üçüncü Alan, dil emperyalizmi ve taklitçilik tezde kullanılan başlıca kuram, kavram ve tanımlamalardır. Çalışmanın savına ışık tutan ve saptamalarına başvurulan, ve sömürge dönemi söyleminin ataerkil bir bakışla hala etkin olduğunu vurgulayarak beklenen sonuca ulaşılmasını sağlayan eleştirmen ve kuramcılar Bill Ashcroft, Michael Foucault, Gayatri Spivak, Edward Said, Homi Bhabha, Frantz Fanon, Hamid Dabashi, Robert Phillipson, Leila Ahmed, Alastair Pennycook, Robert Young, Richard Terdiman, Ania Loomba, Elleke Boehmer, Oyeronke Owewumi, Amin Malak ve tanımları çalışmanın amacına destek olan diğer bazı eleştirmenlerdir.

With an aim to reach a wider understanding of the still functioning colonial discourse in recent decades, this dissertation argues self-definition and resistance of the female protagonists in Jean Rhys's Wide Sargasso Sea, Buchi Emecheta's Second Class Citizen and Fadia Faqir's My Name is Salma. The protagonists' ways to define their self and resist the colonial discourse and its patriarchal hold on their life during colonial, post-colonial and multi-cultural times are the focus of the textual analyses. The essence of colonial discourse, enfolding the colonizer as the central and excluding the other as the outsider, has been a burden for the protagonists, which seems impossible to struggle with. Yet, it is their own tactics, which pave the path for them to resist, and sometimes to bow to the colonial discourse in order to find a definition for themselves within this insurmountable language. These tactics differ in time, place and identity, in that, the settings in the novels are different starting from the colonial and approaching to the multi-cultural. Therefore, the theories and definitions differ accordingly. A variety of theoretical approaches and detections are applied throughout the analysis focusing mainly on imperialism, binary oppositions, counter-discourse, the Third Space, linguistic imperialism and mimicry. Bill Ashcroft, Michael Foucault, Gayatri Spivak, Edward Said, Homi Bhabha, Frantz Fanon, Hamid Dabashi, Robert Phillipson, Leila Ahmed, Alastair Pennycook, Robert Young, Richard Terdiman, Ania Loomba, Elleke Boehmer, Oyeronke Owewumi and Amin Malak are the leading theorists and critics, whose views and theories enlightened the study to arrive at a reasonable conclusion, which emphasizes the idea that colonial discourse still keeps its essence with a patriarchal eye.