Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi ve Türkiye Uygulaması

Abstract

1980'li yıllarda başlayan kamu yönetimi reform süreci içerisinde gündeme gelen Performans Esaslı Bütçeleme (PEB), bir bütçe tekniğinden ziyade performans yönetimi ile mali yönetimin entegrasyonunu ifade eden bir yönetim anlayışını yansıtmaktadır. PEB ile kamu kaynaklarının daha etkin ve daha verimli bir şekilde kullanılması ve dağıtılmasının sağlanması, mali saydamlık ve hesap verme sorumluluğunun geliştirilmesi amaçlanmaktadır.PEB'in dünya uygulamaları incelendiğinde, uygulamada her ülkenin kendi sistemini ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde tesis ettiği görülmektedir. Bu doğrultuda PEB, literatürde çeşitli tanımları olmasına rağmen, genel olarak kamu bütçelerinin sonuç odaklı bir anlayışla hazırlanması, uygulanması ve denetlenmesi olarak tanımlanabilmektedir.PEB pek çok ülkede olduğu gibi ülkemizde de ilgi uyandırmıştır. Türk kamu mali yönetiminde PEB sisteminin uygulanmasına yönelik en kapsamlı ve önemli gelişme; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunudur (KMYKK). Bu kanun ile PEB'e yasal zemin hazırlanmış, uygulanması öngörülen PEB'in çerçevesi çizilmiş ve uygulama araçları belirlenmiştir.Çalışmada, öncelikle mali yönetim sistemiyle performans yönetim sisteminin entegrasyonu olarak ifade edilen PEB'in açıklanabilmesi için performans yönetimi ve performans denetimi hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra, entegrasyonun başarılı bir şekilde nasıl gerçekleştirilebileceği ortaya konulmuştur. Son olarak ise PEB'in, dünya uygulamaları, Türk Program Bütçe Sistemi (PBS) uygulama sonuçları, 5018 sayılı kanun ile uygulanması öngörülen sistem ve bütçe süreci açısından Türkiye'de uygulanmasına ilişkin değerlendirme yapılmıştır.Performance based budgeting (PBB) emerged in 1980s which came into question in the process of public management reflects a management concept that expresses integration of performance management and fiscal management rather than a budget technique. The aims of PBB are using and distributing public resources more efficiently and effectively, improving fiscal transparency and accountability.When PBB world applications are analyzed, it has seen that every country establishes the system to meet their requirements. In this concept, despite the different definitions of PBB in the literature, it can be defined as preparing, implementing and auditing public budget with an outcome-focused perspective.PBB also took attention in Turkey as it did in many countries. The most important and comprehensive improvement in Turkish public fiscal management is 5018 Numbered of Act Entitled Public Financial Management and Control Law. With this law, legislative requirements are generated, PBB framework that is envisaged to implement and its implementation tools are determined.In this study, initially performance management and performance auditing systems are analyzed in order to explain PBB which is an integration of fiscal management system and performance management. Then issues related to the successful integration are studied. Finally PBB is evaluated through world applications, the results of Turkish program budget system (PBS), and the system and process of budgeting that is envisaged under the law numbered 5018.