Yürütmenin Durdurulması Kararı Verilmesinin Koşullarının Oluşum Süreci ve Bu Koşulların Ağırlaştırılmasının İptal Davasının Etkililiği Açısından Olumsuz Sonuçları

Abstract

Türk idari yargısında Anayasa md. 125/5 hükmünde düzenlendiği üzere idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi duru- munda gerekçe gösterilerek yürütmenin durdurulması kararı verilebilecektir. İlgili kararın verilmesi ancak Anayasa’da yer alan nedenlere bağlı olarak kanun ile sınırlandırılabilecektir. Bu sınırlandırma nedenleri Anayasa md. 125/6 hük- münde olağanüstü hallerde, seferberlik ve savaş halinde ayrıca milli güvenlik, kamu düzeni, genel sağlık nedenleri şeklinde tahdidi şekilde sayılmıştır. Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için Anayasa md. 125’te yer alan bu teme iki koşula ek olarak İYUK md. 27/7 hükmüne idarenin savunması alınması ya da savunma süresinin geçmesi şartı eklenmiştir. Yürütmenin durdurulması kararı verilmesi, iptal davası sonucunda verilecek iptal kararının etkililiği açısından son derece önem- lidir. Kararın verilebilmesi için gereken şartlar, idari işlemin icrailiği ve hukuka uygunluk karinesinin birey açısından oluşacak zararların önlenmesi için mahkeme kararları ile oluşturulmuş, daha sonra İYUK ve Anayasa’da yer almıştır. Danıştay kararları temelinde oluşturulan bu şartlar, İYUK’da gerçekleştirilen değişiklikler vasıtası ile zorlaştırılmıştır. Zira Anayasa md. 125 hükmüne aykırı olarak getirilen bu düzenlemeler ile mahkemelerin bu konudaki takdiri ve karar verme yetkisi de sınırlandırılmıştır. Bu çalışmada yürütmenin durdurulması kararı verilmesinin koşullarının ağırlaştırılmasının iptal davası açısından ta- şıdığı önem; kanun koyucu tarafından bu koşullar mevzuat ile düzenlenmeden evvel dahi Danıştay kararlarında yer almasındaki ihtiyaç üzerinden anlatılacaktır. Böylelikle kararın verilmesine ilişkin getirilen zorlaştırıcı her koşulun; Anayasa md. 125 hükmüne aykırılığı ve Anayasa md. 36’da güvence altına alınan adil yargılanma hakkının gereği olan mahkeme kararlarının yerine getirilmesi ilkesi açısından taşıdığı sakınca ortaya konulacaktır.