Avrupa Birliği'nin Hazar Bölgesi'ne yönelik enerji politikası ve Türkiye'ye etkileri

Abstract

Enerji, petrolün keşfedildiğinden beri uluslararası ilişkileri farklı şekillerde etkilemiş, enerji kaynaklarını kontrol altına almak için yapılan savaşlar, güçlü devletler arasında enerji deposu olan bölgeler üzerindeki çekişmeler, dünya politikasının esasını oluşturmuştur. Günümüzde Sovyetler Birliği'nden ayrılan Hazar ülkelerinin enerji kaynakları üzerindeki mücadelenin dünyada bloklaşmaların sona erdiği bir dönemde de sürmesi, enerji ile ilgili gelişmelerin uluslararası ilişkiler açısından ne denli önemli olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır. Özellikle kaynak çeşitlendirmek ve istikrarsız bölgelere bağımlılığını azaltmak için Hazar bölgesinin enerji kaynaklarına yönelen Avrupa Birliği de, enerji stratejilerinin önemli aktörlerinden biri olarak karşımıza çıkarak 20'nci yüzyılın ortalarından itibaren enerji politikalarının içinde yer almıştır.Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte yeni doğal gaz ve petrol rezervlerinin ortaya çıkması, Körfez Savaşı, Afganistan ve Irak Harekatları son yıllarda dünyada enerji politikalarına verilen önemi artırmıştır. Önümüzdeki dönemde de Hazar Havzası enerji kaynaklarının kontrol altına alınması konusunda uluslararası mücadeleler devam edecek, dünyanın yeniden şekillendirilmesinde esas faktör olacaktır. Hazar Havzasındaki mevcut kaynaklar dünyanın enerji ihtiyacının bir bölümünü karşılayabilecek düzeydedir. Bölge ile ilgili en önemli sorun, enerji kaynaklarının kontrolünden çok tüketim alanlarına nasıl ulaştırılacağıdır. Bu safhada coğrafi konumu ve sözü geçen ülkelerle olan tarihi ve kültürel bağları, Türkiye için önemli bir fırsat yaratmaktadır. Topraklarında yeterince petrol ve doğal gaz bulunmayan Türkiye, yakın bölgedeki kaynakların taşınmasında oynayacağı rol ile bu açığını büyük oranda kapatabilecek, jeopolitik ve jeoekonomik durumunu güçlendirebilecektir. Türkiye böylesine önemli olan stratejik özelliği ile AB enerji politikalarına dahil olabilecek ve belki de ileride bu avantajını kullanarak AB'ye üye olabilecektir.

Energy has been affecting the international relations since the exploration of oil, and wars in order to gain the control of energy sources and struggles about regions with rich energy supplies shaped the foundation of the world politics. Today, the fact that the competition over the energy sources of the Caspian countries which became independent from the former Soviet Union continues has proved that the developments related to energy still are very important in terms of international relations. The European Union which headed to Caspian region's energy sources in order to especially provide source diversification and reduce its dependency on unstable regions has emerged as one of the leading actors in energy strategies and took its place in energy policies since mid-20th century.The emergence of new gas and oil reserves upon the disintegration of the Soviet Union, Gulf War, Operation Enduring Freedom in Afghanistan and Operation Iraqi Freedom in Iraq have dramatically increased the importance that was put upon energy policies. In the upcoming years, the international competition over controlling the Caspian Basin energy sources are most likely to continue and to become the major factor in shaping the international politics. The current sources in the Caspian Basin are at a sufficient level to meet a part of worldwide energy needs. The most important issue regarding the region is that transporting the energy to consumption areas are far more significant than controlling the energy sources and therefore are prone to be fought about. At this point, its geographical location and historical and cultural ties with those countries create a major opportunity for Turkey. Turkey, with no sufficient oil and natural gas resources, is capable of closing this gap through its role in transferring the energy sources and enhancing its geopolitical and geoeconomic position. With such a strategic feature, Turkey can take part in European Union energy policies and maybe using this advantage, it may become a full member of the European Union.