Hemşirelerin Güvenli Kan Transfüzyonlarına Yönelik Bilgi ve Beceri Düzeylerinin Saptanması (dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Araştırma ve Ulus Devlet Hastaneleri Örneği)

Abstract

Bu araştırma, son zamanlarda oldukça büyük önem taşıyan güvenli kan transfüzyonu konusunda hemşirelerin bilgi ve beceri düzeylerini belirlemek ve sorun çözümüne yönelik öneriler geliştirmek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Araştırma Hastanesinde görev yapan 115 hemşire ile Ankara Ulus Devlet Hastanesinde görev yapan 35 hemşire olmak üzere toplam 150 hemşire oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak 32 adet sorudan oluşan anket formu kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, Chi-Square testi ve yüzdelik kullanılmıştır. Daha önce yapılmış çalışmalara göre araştırmaya katılan hemşirelerin güvenli kan transfüzyonuna yönelik genel bilgi puanlarının 51-70 puan (%49) arasında olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma kapsamına alınan hastanelerde kan transfüzyon komitesinin bulunması, hemşirelerin büyük çoğunluğunun lisans mezunu (n:76) olması, grup içerisinde daha önce hizmet içi eğitim almış hemşirelerin sayısının fazla olması (n:111) ve bu hastanelerde hizmet kalite standartlarına verilen önemin fazla olması bu sonucun çıkmasında etkili olmuştur. Ancak güvenli kan transfüzyonu ile ilgili alt bölümlerden kan transfüzyon uygulama öncesi, sırası, sonrası ve komplikasyonlara ilişkin bilgi puanlarının 50 puan ve altında olduğu, bu konularda hemşirelerin bilgi yetersizliklerinin olduğu bulgusuna ulaşılmışken; kan transfüzyonu ile ilgili HKS'ye yönelik bilgi puanı 71 ve üzeri puan (% 58,7) olarak bulunmuştur. Çalışmamızda hemşirelerin yaşı, hizmet içi eğitime katılma durumları ve hemşirelik mesleğinde çalışma süresi ile güvenli kan transfüzyonu genel bilgi puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç çıkmazken; hemşirelerin eğitim düzeyi, çalıştıkları birim ve hizmet içi eğitime katılma süresi ile güvenli kan transfüzyonu genel bilgi puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir sonuca ulaşılmıştır. Hizmet içi eğitimlerde güvenli kan transfüzyon eğitimlerinin daha fazla önem verilerek yapılması ve eğitimlerin bir güne sıkıştırılarak yapılmaması, eğitimlere ön test ve son test yapılmasına yer verilmesi bilgi düzeyini daha da artıracaktır. Sıkılaştırılmış olarak yapılan eğitimlerde bilgilendirmede istenilen sonuca ulaşım azalmaktadır. Araştırmamızda bir hafta ve üzeri eğitim alanların bilgi puanları daha yüksek çıkmıştır. Hizmet içi eğitimlerde güvenli kan transfüzyonu konusundaki eğitimlerin bir yıl içerisinde düzenli aralıklarla (3 ayda bir) tekrarlanması ve en az bir hafta yapılması; hataların azalmasına ve bilgilerin kalıcı olmasına dolayısı ile sağlık hizmeti sunumunda kalitenin de artmasını sağlayacaktır. Hemşirelerin çalıştığı birimle güvenli kan transfüzyonu bilgi puanı arasında anlamlı ilişki olması nedeniyle yapılan eğitimlerin kliniklerin türüne göre ve birim bazlı yapılması eğitimlerin etkinliliğini ve verimliliğini artıracaktır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda; hemşirelerin eğitim düzeyinin en az lisans seviyesinde olması için imkânlar tanınması ve hastanelerde çalıştırılacak hemşire kadrosu seçiminde en az lisans mezunu hemşirelerin bulunması, hemşirelere güvenli kan transfüzyonuna yönelik etkili, sürekli ve planlı bir hizmet içi eğitim verilmesi, verilen eğitimin etkinliğinin ölçülmesi ve uygulamaya yönelik standardizasyon çalışmalarının geliştirilmesi, tüm hastanelerde kullanılan standart formların geliştirilmesi, yurtdışı örneklerde olduğu gibi transfüzyon hemşire ekibinin oluşturulması ve var olan kan transfüzyon komitelerinin aktif olarak çalışmaları önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: 1. Hemşire, 2. Güvenli Kan Transfüzyonu, 3. Bilgi Beceri Düzeyi, 4. Eğitim 5. Kan Transfüzyon KomitesiThis research was made as a descriptive study with aim of identifying nurses' levels of knowledge and skills about the safe blood transfusion which has a great importance recently and developing recommendations for problem resolution. The research sampling includes a total of 150 nurses.115 of them work in Ankara Dışkapı Yıldırım Beyazıt Training and Research Hospital and 35 of them work in Ankara Ulus State Hospital. As a means of collecting data, a questionnaire form which consists of 32 questions was used. In the evalutaion of data, Chi-Square test and percentage were used. According to previous studies, the conclusion of between 51-70 points (49%) aof general knowledge scores about nurses' (participated in the research) the safe blood transfusion was reached. At the hospitals which include the research; being the blood transfusion committee, the presence of most of nurses have bachelor's degree (n = 76), being too many nurses (n = 111) who participated in-service training among the group and being too much importance of the quality of service standards at these hospitals have an effective in this outcome. However, the knowledge scores belong to sub-sections of blood transfusion before,during and after practicing about the safe blood transfusion are 50 points and below, while the finding that being nurses' lack of knowledge in these subjects was reached,the knowledge score for Service quailt Standards (HKS) about the blood transfusion being 71 points and above was found. Wheres in our study there wasn't a statistically significant conclusion between nurses ' ages, status of partcipating in-service training and working time in the nursing profession with general knowledge score of the safe blood transfusion; a statistically significant result between nurses' education level, where they work and their time of participating in-service training with general knowledge score of the safe blood transfusion was reached. The training of the safe blood transfusion by giving more importance and not training in a day,placing pre-test and post-test in the trainings will increase the level of knowledge. In the compressed trainings,desired results reduce in informing. In our research, a week and over training areas' knowledge scores were higher. . In-servive trainings,repeating regularly and continuing at least a week trainings related the safe blood transfusion within a year (once a 3 months) will increase the quality of presentation service because of reducing mistakes and being permanent of knowledge.Because of being a significant relationship between nurses' working unit and the knowledge score of the safe blood transfusion training, the efficiency and productivity of trainings will increase by doing according to the type of clinics and unit-based. According to the conclusion of the research; providing opportunities nurses to have at least a bachelor's degree,being nurses who have at least high school degrees in the selection of nursing staff,giving a in-service training which is planned and effective to the safe blood transfusion to the nurses,evaluating the efficiency of given training and developing the standardization works intented for practicing,developing standard forms which are used in all hospitals, creating a crew of tranfusion nurses like foreign examples, working activitely of existing the committees of the blood transfusion have been proposed as. Keywords: 1. Nurse 2. Safe Blood Transfusion 3. The Level of Knowledge, Skills 4. Education 5. The Committee of the Blood Transfusion